Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
41
bilib olay», dedilar. Tiyish va idora qilish qiyin bo‘lgan tilga nisbatan u kishining ehtiyot 
bo‘lishlariga boq. Ko‘rinib turibdiki, u zot faqatgina fazilatga yetishish va savob uchun 
gapirganlar yoki sukut qilganlar. 
 
Ahmad ibn Yahyo ibn Vazir aytadilar: «Bir kuni Imom Shofe’iy chiroq bozoriga chiqdilar, 
biz ham u kishi bilan birga chiqdik. Bir payt (bozorda) kimdir bir ilmli kishini so‘ka 
boshladi. Imom Shofe’iy (r.a.) shunda bizlarga burilib: «Tillaringizni fahsh so‘zlashdan 
saqlaganingiz kabi, quloqlaringizni ham fahshni eshitishdan  saqlanglar. Zero, fahshni 
eshitib turuvchi odam (gunohda) so‘zlovchi bilan sherikdir», dedilar».  
 
Binobarin, aqlsiz kishi o‘zining idishidagi (ya’ni, qalbidagi) eng jirkanch narsani sizlarning 
idishingizga ham ag‘darishga harakat qiladi. Agar aqlsizning so‘zi rad etilsa, yomon 
so‘zni so‘zlovchi badbaxt bo‘lgani kabi, uni rad etuvchi baxtiyor bo‘ladi.  
 
Imom Shofe’iy (r.a.) aytadilar: «Bir donishmand boshqa donishmandga maktub yozib, 
shunday debdi: «Senga ilm berildi. Endi sen ilmingni gunohlar zulmati bilan kir qilma. 
Agar kir qilsang, ahli ilm o‘z ilmlari nuri bilan sayr qiladigan kunda sen zulmatda qolib 
ketasan». 
 
Imom Shofe’iyning zohidliklariga to‘xtalsak, o‘zlari bu haqda aytadilar: «Kim dunyo 
muhabbati bilan Xoliqning muhabbatini bir qalbda jamladim, desa, yolg‘on so‘zlabdi». 
 
Hamidiy aytadilar: «Shofe’iy (r.a.) ba’zi valiylar bilan birga Yamanga bordilar. So‘ng u 
yerdan Makkaga qaytdilar. U kishiga shahardan tashqariroqda  chodir qurib berildi. 
Odamlar ziyoratga kela boshlashdi. U zotning yonlarida o‘n ming dirham bor edi, shu 
pulning hammasini ziyoratchilarga ulashib tugatmagunlaricha u yerdan ketmadilar. Bir 
kuni hammomdan chiqar ekanlar, hammomchiga ko‘pgina mol berdilar. Bir safar 
qo‘llaridan qamchilari tushib ketgan edi, bir odam qamchilarini olib berdi, u zot olib 
bergan kishiga ellik dinor berdilar». 
 
Imom Shofe’iyning saxovatlari hikoya qilayotganimdan ko‘ra mashhurdir. Zotan, 
zuhdning boshi saxovatdir. Kim nimani yaxshi ko‘rsa, uni mahkam ushlaydi. Molk-mulk 
faqat ko‘ziga dunyo arzimas bo‘lib ko‘ringan odamgagina qiymatsizdir, uni qiyinchiliksiz 
tarqatib yubora oladi. Bu ish aynan zuhddir. U zotning saxovatpeshaliklari zuhdlarining 
kuchiga, Alloh taolodan qo‘rqinchlarining qattiqligiga dalolat qiladi. 
 
Oxirat dardi bilan mashg‘ul ekanliklariga esa, quyidagi voqea misol bo‘ladi. Sufyon ibn 
Uyayna «Raqoiq»dagi bir hodisani rivoyat qilganlarida, Imom Shofe’iy hushlaridan 
ketdilar. Shunda odamlar Sufyonga: «Shofe’iy o‘lib qoldi», deyishdi. Sufyon (r.a.): 
«Agar u o‘lgan bo‘lsa, zamonasining eng afzal kishisi o‘libdi», dedilar. 
 
Abdulloh ibn Muhammad Baloviy rivoyat qilib aytadi: «Umar ibn Nabota bilan birga zohid 
va obid zotlarni zikr qilib o‘tirgan edik, Umar menga: «Men Muhammad ibn Idris 
Shofe’iydan ko‘ra taqvoliroq va faqihroq kishini ko‘rmadim», deb shuni so‘zlab berdi: 
«Men Horis ibn Labid bilan Safo tog‘iga chiqdim. Horis Solih Marriy degan zotning 
shogirdi bo‘lib, xush ovoz edi. U Qur’oni karimni o‘qiy boshladi: