|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
82
— Maqsadingizga tushunmadim, «ulug‘ zot», deb kimni aytmoqchisiz?
— Bir necha kundan keyin hammasini tushunib olasan. Hozir xotirjam bo‘laver. Biz seni
izzat-ikrom bilan olib boramiz. Ko‘zlangan joyga yetib olganimizdan keyin aysh-ishrat,
rohat-farovonlikdan boshing chiqmaydi.
Jahon oqsochi bilan yo‘lda bir necha kunni o‘tkazdi. Begona odamlar bu ikkalasining qo‘l-
oyog‘ini ertasi erta bilanoq yechib qo‘yishgandi, oziq-ovqat, yotish-turishlaridan xabar
olib, izzat-hurmat bilan xizmatlarini bajo etib borishardi.
Jahon istasa, ularning qo‘lidan qochib ketishning imkoni bor edi. Lekin qochishni lozim
ko‘rmadi. Ochig‘i, buning oqibatidan qo‘rqardi. Olihimmat kishilarning vijdoni hatto
o‘limdan qochishga ham yo‘l qo‘ymaydi.
Shu yo‘l yurishida Jahon necha-necha shahar, qishloq, tog‘u tosh va o‘ru qirlarni bosib
o‘tdi, turli millat kishilarini ko‘rdi. Bir kun u o‘zini Ozarbayjondan o‘tayotganini fahmladi.
Karvonboshi unga bugun Armanistonda ekanliklarini va hademay Ardabilga kirib
borishlarini tushuntirdi. Jahon o‘zini Bobak Xurramiyga olib borishayotganini endi bildi.
Bir vaqt Bobak uni otasidan so‘ratganida o‘zi qabul qilmaganini esladi-da, Bobakning
qo‘liga ketayotganini taxmin qildi va o‘zini undan himoya etish tadbirini ko‘ra boshladi.
Bu ishda muqarrar akasining qo‘li borligini payqab, unga ishongani uchun afsus-nadomat
chekdi.
Haqiqatan ham Jahon Somondan dargumon bo‘lib yurgani to‘g‘ri edi, chunki akasining
tabiatida tubanlik bor edi. Otasi Somonni merosdan mahrum qilib, hamma mol-mulkni
Jahonga vasiyat qilib ketgani uchun, unda singlisiga adovat o‘t olib ketgandi. U o‘z
niyatlarini to‘g‘ri odamlarga o‘xshab botirlik bilan yuzaga chiqara olmagandan keyin,
makkorlik, hiylakorlik yo‘liga o‘tib olgandi. Shum niyatlilar xalq uchun eng zararli
kishilardir. Bular pok, vijdonli kishilar manfaatini poymol qilmay turib, shum niyatiga
erisha olmaydi. Somon Xurramiya maslagiga qo‘shildi. Xurramiya — xo‘jayinlarga qarshi
kurashadigan maxfiy bir uyushma bo‘lib, shu davrda uning rahbari Ardabil hokimi Bobak
Xurramiy edi. Xurramiylar Bobak hukmdorligini quvvatlash uchun maxfiy ravishda
harakat qilishardi. Tabiatan juda shafqatsiz bo‘lgan Bobakning jon-tani ayollar. Qaerda
biror chiroyli ayol bor deb eshitsa bas, uni o‘z obro‘si bilan, bo‘lmasa, pul-mol, bu bilan
ham bo‘lmasa, zo‘rlik bilan saroyiga keltirishga harakat qilardi. Uning shu dovrug‘i
hamma yoqqa tarqalgan edi.
Bobak bizning Jahonimizning husn-kamolidan xabar topib, Somon orqali unga sovchi
yubordi. Otasi rozilik bermagandan keyin «Uni menga yetkazib bersang, seni xursand
qilaman, mol-davlatga ko‘maman va katta bir mansabga tayin etaman», deb Somonga
va’da berdi. Somon otasi hayotligida bu ishning uddasidan chiqolmasdi. Cholning vafot
etishi va Somon merosdan mahrum qilinishi bu ishlarni tezlashtirib yubordi. Somon
navro‘z kunlari Farg‘onada xurramiylarning bir o‘tirishida Bobakning noibi Isbehbaz bilan
uchrashdi. U yashirin ravishda shunday o‘tirishlarda qatnashar va otasiga bildirmasdan,
bir necha kunlab uydan g‘oyib bo‘lib ketar edi. Qanday hiyla ishlatish kerakligi ustida
ular bilan maslahatlashardi. U Isbehbaz bilan o‘tirishganda Jahonni Ardabilga yetkazib
berishga so‘z berardi. U tabiatan tuban bo‘lgani uchun oshiq-ma’shuqlar sevgisini bir
chaqaga olmaydigan nomard ham edi. Uning shum niyati, xususan, Afshin bilan
ko‘rishib, otasining vasiyatini eshitgandan keyin avj olib ketdi. Uning butun fikr-zikri
Afshindan alamini olishda bo‘lib qoldi. Isbehbaz bilan til biriktirib qo‘ygan hiylakorligini
amalga oshirishni u boylik, obro‘ topish va raqibidan o‘ch olish vositasi deb bildi.
Shunday qilib, u Jahonni Iroqqa o‘tib ketayotganda asir olish uchun bir necha kishi Ray
bilan Hamadon o‘rtasida poylab turishi, olib ketishgandan keyin: «Uni qaroqchilar
majburan mendan tortib olib ketdi», deb xalq o‘rtasida ayyuhannos solishi to‘g‘risida
Isbehbaz bilan kelishib oldi. Uni olib ketishgandan keyin Somon Zirg‘om bilan Afshinning
Farg‘ona kelini (roman). Jo'rjiy Zaydon
Do'stlaringiz bilan baham: |
