www.ziyouz.com
kutubxonasi
15
Jahon esa o‘rnidan turib, «ikkala otni olib kel», deb xizmatchiga buyurdi va cholning
yoniga yugurib borib: «Otajon, bizga qilgan g‘amxo‘rliklaringiz uchun juda
minnatdorman, hozir zudlik bilan qaytishim zarur bo‘lib qoldi, nasib bo‘lsa, boshqa bir
fursatda kelib, sizni ziyorat qilib ketaman», — dedi.
Chol qizning bunday xushmuomala va kamtarligidan mamnun bo‘lib, malikaning qo‘lini
o‘pdi. Jahon qo‘lini tortib olarkan, otaga biror narsa berish kerak, degandek Hayzuronga
qaradi-da, yonidan to‘rt-besh oltin pul chiqarib, cholga uzatdi:
— Bolalar uchun o‘yinchoq — o‘q-kamon olib berasiz.— Chol tashakkur aytib pulni oldi.
Jahon va Hayzuron u bilan xayrlashgach, otga minib yo‘lga tushishdi. Firuz ham ularning
izidan yurdi.
Bir oz yo‘l yurgach, Jahon ko‘nglida g‘ashlik paydo bo‘lgandek bir uh tortdi-da,
Hayzuronga qarab so‘radi: «Endi nima deysiz? Afshin Farg‘onada emish. Otamni ko‘rish
uchun u albatta, hovlimizga keladi».
— U otangni kelib ko‘rsa, sen nimaga tashvishlanasan?..
Jahon uning gapini bo‘ldi.
— Men tashvish qilayotganim yo‘q, parvoyimga ham kelmaydi. Askarlari ham men
uchun xavfli emas, lekin uning o‘zini ko‘rishga toqatim yo‘q va... — dedi-da, boshidagi
ro‘molini tuzatib qaytadan o‘rab olish bahonasi bilan gapni boshqa yoqqa burdi.
Hayzuron Jahonning xavfsirayotganini sezsa ham, o‘zini bilmaslikka solib: — Aqlli, dono
qizim, hech kimdan, hech narsadan qo‘rqmaydi, daryo tomonga yurish niyatingdan
qaytganing yo‘qdir-a? — dedi.
Jahonga uning savoli qiziq tuyuldi. U yer tagidan qarab jilmayib qo‘ydi. Tili bilan
aytolmasa ham, butun ko‘rinishi «Bo‘lmasam-chi?» deyayotganday edi.
Yilqi to‘dasi ko‘zdan g‘oyib bo‘lguniga qadar Jahon bilan Hayzuron unga tikilib borishdi.
Ularning otlari yo‘rg‘alagancha yilqilar borayotgan tomonga emas, boshqa tomonga
qarab borardi.
Quyosh bota boshladi. Hayzuronga ochlik ta’sir qildi Jahon esa o‘z sevgilisi bilan
uchrashish shavqida hamma narsani unutgandi. U churq etmay uzoq yo‘l bosdi.
Ko‘nglidagi shirin xayollar borgan sari ulg‘ayib, ildiz otardi. Sevgilisi bilan yuzma-yuz
kelishini ko‘z o‘ngiga keltirarkan, yuragi o‘ynab, «muhabbat irodamdan ustun
chiqmaganda, bunday qaltis ishga jur’at etmasdim», derdi.
Ko‘p vaqtlarda muhabbat va iroda kim yengishga o‘ynay-di-yu, muhabbat g‘olib
chiqaveradi. Ba’zan iroda muhabbatdan ustunlik qiladi, lekin bu uzoqqa cho‘zilmaydi,
mabodo cho‘zilib ketsa, muhabbatning yuzaki va tez so‘nuvchan ekanidan dalolat beradi.
Muhabbat ahli odatda tiyran aqlli, tadbirli va donishmand kishilar bo‘ladi, lekin ular sevgi
yo‘lida faqat aqli kam kishilar qiladigan ishlarni qilib yurishadi. Boshqalar uning xatti-
harakatidan hayron bo‘ladi, lekin uning o‘zi ulardan ko‘ra ko‘proq ajablanadi. Chunki aqli
uning ishini nazorat qiladi, uni tanqid qiladi, uning og‘ir yo‘lga tushib qolganini
ko‘rsatadi, lekin u bunday yo‘ldan qaytishni uddalay olmaydi. Chunki uning aqlli va
donishmand qalbi muhabbat girdobiga qattiq o‘ralgan bo‘lib, ko‘ngil xohishiga xilof ish
qilib qo‘ysa, sira bardosh berib bo‘lmaydigan darajada azoblanadi, jinni bo‘lib qolishi
yoxud jonini taslim etib yuborishi ham hech gap bo‘lmaydi. Qanchadan-qancha oshiqlar
aql bilan ko‘ngil o‘rtasidagi nizoning qurboni bo‘lishadi. Aqlli kishida sevgi paydo bo‘lsa,
uning irodasi bilan xohishi o‘rtasida qattiq jang ketadi. Agar u nafsoniyatli, qalbi musaffo
kishi bo‘lsa, o‘z izzat-nafsi va qalbi kuchiga suyanib, nafsi xohishiga qarshi kurashadi,
mag‘lubiyatga uchrashdan qo‘rqmaydi.
Jahonda aql ham, iroda ham zo‘r edi. Ayni vaqtda u jo‘shqin qalbli, chuqur hissiyotli qiz
edi. Negaki u o‘z yorini chin qalbdan sevar, u bilan bir necha yildan beri hamgap bo‘lgan,
uning muhabbati qizning ko‘nglidan mahkam joy olgan edi.
Farg‘ona kelini (roman). Jo'rjiy Zaydon
Do'stlaringiz bilan baham: |