Microsoft Word экология мар матн лотин rtf

Yaylov mintaqasi. Yaylov yoki baland tog‘ mintaqasi okean 
sathidan 2700-2800 m dan balandda joylashgan bo‘lib, maydoni 
unchalik katta emas. Bu yerda subalp va alp o‘tloqlari o‘simliklari 

---

67 
o‘sadi. Yovvoyi arpa, bug‘doyiq, yovvoyi suli, betagalar, qoqi, tipchoq 
shular jumlasidandir. Yaylov mintaqasida alqor, nik (bug‘u), kiyiklar, 
tog‘ echkisi, kemiruvchilardan qor barsi, oq tirnoqli ayiq, bo‘rilar 
uchraydi. 
3. Biologik resurslardan foydalanish. Qayd qilganimizdek inson 
hayotida, faoliyatida biologik resurslar juda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Birgina o‘rmonzor daraxtlaridan xalq xo‘jaligida 20 ming xil mahsulot 
olinadi. Masalan: 1m
3
yog‘ochni kimyoviy yo‘l bilan qayta ishlashda: 
•
200 kg sellyuloza yoki 
•
200 kg yozuv qog‘ozi
•
200 kg oziq glyukoza
•
6000 m
3
sellefan
•
6 litr spirt
•
20 litr sirka kislotasi
•
4000 juft paypoq
•
180 juft kalish yoki 
•
2 dona avtomobil shinasi olish mumkin. 
1m
3
tog‘ teragi yog‘ochidan 1 mln. dona gugurt cho‘pi, 300 kg 
karton olish imkoniyati bor. 
Respublikamizda 
o‘sadigan 
577 
tur 
o‘simlik 
shifobaxsh 
o‘simliklardir, shulardan 115 turi ilmiy tabobatda ishlatiladi, 47 turi 
davlat farmakologiyasiga kirtilgan. Floramizdagi 1500 tur o‘simlik 
chorva mollari uchun ozuqaviylik xususiyatiga ega. Shundan 550 turini 
chorva mollari a’lo darajada yeyishadi, 180 turi dasturxonimizdagi oziq-
ovqatda, 200 turi zirovarchilikda, 400 turi oshlovchi, 150 turi 
bo‘yoqchilikda ishlatiladi. 
O‘zbekistonda hayvonat dunyosining 600 ga yaqin turi ro‘yxatga 
olingan, sut emizuvchilarning 97 turi, qushlarning 379 turi, sudralib 
yuruvchilarning 58 turi mavjud. Respublika tabiatni muhofaza qilish 
davlat qo‘mitasining ma’lumotiga ko‘ra, ov qilinadigan va baliq 
tutiladigan maydon 3,8 mln. ga. dan iborat. Har yili o‘rtacha 60 ming 
dona suzuvchi qushlar, 23 mingtagacha to‘stovuq, 13 ming kaklik, 500 
bosh yovvoyi to‘ng‘iz, 1-2 ming sayg‘oq, 100 ming donagacha 
toshbaqa, 100 ming donagacha qurbaqa ovlanmoqda. Albatda bu rasmiy 
ma’lumotlar, yil davomida ov qiladigan brakonerlarning o‘ljasini hech 
kim, hech bir tashkilot hisob-kitob qilmaydi. Suv havzalarimizda ham 
har yili minglab tonna baliq ovlanadi. Lekin aholimizning baliq 
mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyoji hali qondirilgan emas. 

---

68 
Respublikamizda biologik resurslardan foydalanishning juda katta 
istiqbollari bor. O‘lkamizdagi shifobaxsh o‘simliklar ko‘plab o‘sadigan 
maskanlarda, dam olib, sog‘lomlashtirish ishlarini yaxshi yo‘lga 
qo‘yilishi, o‘simlik va hayvoniy resurslarni o‘sish va yashash muhitini 
o‘z holida saqlanishni, muhofaza qilish lozim. Biologik resurslardan 
insoniyat o‘ta oqilona, tejamli foydalanishi kerak. Ana shunda bu 
boyliklarga zavol yetmaydi. Har bir tur o‘simlik, hayvon yoki parranda 
turining sharoiti buzildimi u albatda halok bo‘ladi.