Microsoft Word ece. Cep. 156. Uzbek doc

12-боб: ИНСОН САЛОМАТЛИГИ ВА АТРОФ-МУҲИТ 
Тавсия 12.1: 
• Транспорт ва Соғлиқни сақлаш вазирликлари ва Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси 
ЖССТнинг Транспорт, атроф-муҳит ва саломатлик низомининг стратегия ва ҳаракат датурларига 
асосланиб транспорт билан боғлиқ саломатлик ҳодисаларини яхшилашга қаратилган кўламли 
ёндашувни ишлаб чиқишлари лозим.• Соғлиқни сақлаш вазирлиги ва Табиатни муҳофаза қилиш давлат 
қўмитаси тегишли саноат корхоналари билан ҳамкорликда завод ёки электр станциялари каби жойи 
аниқ манбалардан эмиссияни қисқартириш учун тегишли техник чоралар (масалан, филтрлар) кўришда 
давом этишлари лозим. Технология яхшиланишини тарғиб қилиш учун рағбатлар ва жазо чоралариниг 
комбинацияси (инспекция ва жарималар) қўлланилиши лозим. • Соғлиқни сақлаш вазирлиги чангнинг, 
айниқса пестицидлар қолдиғи билан зарарланган чангнинг нафас тизимига таъсирини қисқа ва узоқ 
муддатли оқибатларини ўрганиш учун тадқиқотни рағбатлантириши лозим. • Бошгидромет ва 
Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги тасарруфида мавжуд 
жиҳозлар ва муассалар биргаликда эҳтимол яхши самара беришига асосланиб ҳаво ифлосланиши 
мониторинги тармоғини қайта ташкил этишлари лозим. Агар баъзи мониторинг станциялари аҳолига 
таъсир жиҳатидан кўпроқ репрезентатив жойларга кўчиришганда ва ЖМЗлар ўрнига заррачалар 
инсонга таъсири жиҳатдан ишончлироқ индикатор бўлган PM10 ўлчанса эди, ҳаво сифати 
мониторинги саломатлик ҳодисаларини баҳолаш учун кўпроқ фойдали бўлур эди. • Кўламли дастурда 
ҳаво сифати стандартлари ЖССТнинг атмосфера ҳавоси учун йўриқномаси билан уйғунлаштитилиши 
лозим. Тавсия 6.1ни кўринг. 
 
Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Санитария ва гигиена илмий-тадқиқот институти заррачалар моддаси 
(РМ10) учун максимум мумкин концентрациялар стандартини ишлаб чиқди - СанПиН No. 0179-04: 
Гигиеник тавсифлар: Ўзбекистон Республикаси ҳудудида атмосфера ҳавосида ифлослантирувчи 
моддаларнинг рухсат этилган концентрацияси. Бироқ, заррачалар моддаси (РМ10) нинг мониторинги 
ҳозирда бажарилмаяпти. 
Тавсия 12.2: 
• Соғлиқни сақлаш вазирлиги ва озик овқат саноати долзарб масала сифатида ЖССТнинг овқатланиш 
ҳаракат режасига амал қилиши ва бажариши лозим. • Жойларда эҳтиёжларни ўрганиш ва 
тармоқлараро ҳамкорлик (масалан, ветеринария хизмати ва Соғлиқни сақлаш вазирлигининг озиқ-
овқат мониторинги тизими) озиқ-овқатни муҳофаза қилиш маҳаллий дастурларига киритилиши керак. 
• Барча озиқ овқат корхоналари ва маҳаллий давлат муассасаларига санитария-гигиена қоидалари 

---

196 
тарқатилиши зарур. • Хавфни таҳлил қилиш ва критик назорат тизими бажарилиши лозим. • Озиқ-
овқат билан ишлайдиганларга озиқ-овқат хавсизлиги тамойиллари ва озиқ-овқат билан ишлаш гигиена 
талаблари ўқитилиши лозим. • Ахборот тўлаш ва тарқатиш тизими, жумладан озиқ-овқат билан 
тарқаладиган касалликларни назорат қилиш кучайтирили лозим. • Ботулизмга қарши кураш ахборот 
кампаниялари яхшиланиши лозим.  • Пестицидлар ёки йўлдош маҳсулотлари билан зарарланган озиқ-
овқат (яъни сут ва сут маҳсулотлари, сариёғ, мол ёғи ва мойи)ни истеъмол қилишнинг соғлиқ учун 
оқибатларини аниқлаш тадқиқотлари давом эттирилиши лозим.
 
Озиқ-овқатнинг гигиеник хавфсизлиги ва хом ашё ва озиқ-овқатнинг озуқалилиги санитария 
эпидемиология қоида ва нормалар (СанПиН No. 0138-03) орқали яхшиланди. Озиқ-овқат товарлари ва 
озиқ-овқат маҳсулоти сифатининг назорати Ўзстандарт томонидан Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги 
таркибидаги ветеринария хизмати билан ҳамкорликда олиб борилади. Шунингдек, сут ва гўшт саноати 
таркибида Хатар таҳлили ва ҳаётий муҳим назорат нуқталари тизими (HACCP) мавжуд. 
Навбатдаги масалалар қуйидагича: 
(1) 
Янги СанПиН стандартларини ишлаб чиқиш: “Озиқ-овқат маҳсулотларининг сақлаш муддати ва 
сақлаш шароитига гигиена талаблари”; “Озиқ-овқатни истеъмол қилиш ва истеъмолчилар 
контингентини ҳисобга олиб озиқ-овқатга қўшимчаларни ишлатишни рационлайдиган озуқали 
қўшимчаларга гигиена талаблари” ва “Сут ва сут маҳсулотларини ишлаб чиқаришга гигиеник 
талаблар”; 
(2) 
Озиқ-овқат ва биологик актив қўшимчаларни мажбурий сертификатлашни жорий қилиш; 
(3) 
Биологик актив озиқ-овқат қўшимчаларни мужбурий давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисида 
низомни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш; 
(4) 
Генетик ўзгартирилган организм ва маҳсулотлар устидан давлат назоратини жорий этиш учун 
ҳуқуқий-меъерий шароитни ишлаб чиқиш.