Microsoft Word ece. Cep. 156. Uzbek doc

 
Тавсия 8.5: 
Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг Фанлар академияси ва бошқа илмий-тадқиқот 
институтлар етакчилигида зарур ахборотни етказиб бериш ва биохилма-хилликни бошқариш ва 
қарорлар қабул қилиш мақсадила биохилма-хилликни тежамли мониторинг тизими яратилиши лозим. 
 
2000 йил Вазирлар Маҳкамасининг Ўзбекистон Республикаси ўсимлик дунёси объектларнинг давлат 
кадастрини юритиш тартиби тўғрисидаги низомни ва Ўзбекистон Республикаси ҳайвонот дунёсининг 
давлат кадастрини юритиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақидаги қарорларига мувофиқ 
ТМДҚ икки мазкур кадастрни тайёрлаш учун мутасадди давлат органи этиб тайинланган эди. 2006 
йилда ТМДҚ Ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ва табиий ресурсларни муҳофаза қилиш ва улардан оқилона 
фойдаланиш давлат назорати таркибида Мониторинг ва кадастр бўлими яратди. Унинг фаолияти 
натижаси, жумладан Жиззах ва Навоий вилоятлари ўсимликлари мажмуаларининг хариталари, 
Қорақалпоғистон Республикасининг икки ҳудудидаги ёввойи ўсимлик ва ҳайвонлар рўйхати ва 
Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари ҳайвоноти тўғрисидаги ҳисоботлардан иборат бўлди. Ҳозирда 
бўлим Ўзбекистон лишайниклари тўғрисида кадастр шаклидаги ҳисобот тайёрламоқда. 
 
Тавсия 8.6: 
Ниҳоятда зарарга мойил ва деградацияга учраган сув-ботқоқ ерларини муҳофаза қилиш ва яхшилаш ва 
кўчманчи қўшларнинг яшаш муҳитити сақлашга тегишли халқаро мажбуриятларини бажариш учун 
Ўзбекистон сув-ботқоқ ерларни сақлаб қолиш интеграллашган миллий дастурни ишлаб чиқиши лозим. 
 
Биринчи ўринда сувда сузувчи қушларнинг яшаш муҳити сифатида халкаро аҳамиятга эга булган сув-
ботқоқ муҳитлари тўғрисидаги конвенцияси (Рамсар конвенцияси) 2002 йилда кучга кириши ва 
Конвенция доирасида икки сув-ботқоқ ер белгиланиши билан ушбу тавсияни бажаришда олға катта 
қадам қўйилди. Бироқ, муҳофазаланган ерлар маъмурияти ва турлар муҳофазаси орасидаги 
муносабатларни, шунингдек сув-ботқоқ ерлар миллий сиёсати ва сув-ботқоқ ерларни сақлаш 
интеграллашган миллий режасини янада ривожлантириш лозим. 
Ўзбекистон деярли барча қийирлар дренаж сувлари коллектори сифатида хизмат қиладиган вазият 
қаршисида турибди; улардаги сув сатҳи ва уларнинг умуман мавжудлиги дренаж коллекторлар 
тизимидан келадиган сувга бутунлай боғлиқ. Тизимда сув борлиги деярли бутунлай қишлоқ хўжалик 
фаолиятига боғлиқ. Мавжуд сув танқислиги инобатга олинса, бу адолатсиз қураш, чунки сувдан қишлоқ 
хўжалигида фойдаланиш экологик жиҳатдан муҳим, ҳатто Рамсар конвенциясига кўра халқаро 
аҳамиятга эга, деб белгиланган сув-ботқоқ ерларни сақлашдан устун қўйилади.
Сув-ботқоқ ерлар биохилма-хиллигини сақлаш, жумладан турларни муҳофаза қилиш чоралари турли 
даражадаги мувоффақият билан ТМДҚ ва маҳаллий муҳофаза органлари (егерь ва ўрмон 
назоратчилари) томонидан кўрилмоқда. 
2004 йилда Ўзбекистон Африка-Евросиё кўчманчи сузувчи қўлларни сақлаш битимига қўшилди. 
Шунингдек мамлакат Сибир турналари(Grus leucogeranus)ни сақлаб қолишга тегишли чоралар бўйича 
ўзаро тушуниш меморандумини 1998 йилда ва Кичик кроншнеп (Numenius tenuirostris)ни сақлаб 
қолишга тегишли чоралар бўйича ўзаро тушуниш меморандумини 1994 йилда имзолади, ҳар иккаласига 
Кўчманчи турлар тўғрисидаги конвенция доирасида келишилган эди. Мамлакат 2008 йил Африка ва 
Евросиёда йиртқич кўчманчи қушларни сақлаб қолиш бўйича ўзаро тушуниш меморандумини 
имзоламади. Ҳар ҳолда, ушбу чоралар мақсадли равишда бажарилишидан далолат йўқ. 
 
 
 

---

190 
Тавсия 8.7: 
Ўрмонларнинг биологик ва экологик аҳамияти юқори бўлгани учун Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги 
таркибада яқинда ташкил этилган ўрмон хўжалиги бошқармаси ташкилий жиҳатдан кучайтирилиши 
лозим. 
Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигинниг янги тузилмаси Вазирлар Маҳкамасининг Қишлоқ ва сув 
хўжалиги вазирлиги фаолияти такомиллаштириш тўғрисидаги 2003 йил қарори билан тасдиқланган. 
Ўрмон хўжалиги бўлими вазирлик таркибидаги мухтор бўлим бўлиб унинг раҳбари вазир ўринбосари 
ҳисобланади. 
Тавсия 8.8: 
Ўрмонлардан фойда кўрадиган барча тармоқлар, хусусан сув хўжалиги ва қишлоқ хўжалиги, 
ўрмонларни муҳофаза қилиш ва қайта экишни молиялашга ўз ҳиссаларини қўшишлари лозим. Шу 
муносабат билан, Ўрмон хўжалиги бошқармаси Вазирлар Маҳкамасига ўрмон хўжалигини молиялаш 
бўйича таклифлар тайёрлаши лозим. 
 
Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги ўрмон ресурсларини бошқариш учун бош мутасадди орган 
ҳисобланади. Вазирлик таркибидаги ўрмон хўжалиги бўлими ўрмонларни тиклаш тартиб-қоида ва 
усулларини белгилайди. 1999 йил Ўрмон тўғрисидаги қонунга кўра ўрмонларни муҳофаза қилиш ва 
ўрмонлардан оқилона фойдаланиш учур ресурслар давлат бюджети ва бошқа воситалар орқали 
тўпланади. Бироқ, ўрмонларни муҳофаза қилиш чораларга бошқа секторларнинг ҳисса қўшиши учун 
аниқ молия механизми мавжуд эмас.