Italiya. Ushbu davlatdagi ekoturizmning uziga xos xususiyati, uni agroturizm bilan birgalikda olib borilishidadir. Chunki agroturizmning davlat iktisodiyotidagi urni xakida aloxida konun 1985 yil 5 dekabrda kabul kilingan va shu kun agroturizm tuFilgan kun xisoblanadi. Italiyaning Kampanya, Pulya, Trentino-Alto-Adidje, Marke i Kalabriya kabi provinsiyalarida agroturizm bilan ekoturizm birgalikda olib borilmokda (8-rasm). Oxirgi 15 yil davomida mamlakatda kishlok dam olishning mavkei
rasm. Italiyadagi manzarali eko va agroturizmni birgalikda olib borish imkoniyatiga ega xududlar.
yana kutariladi. Agar 1985 yilda Italiya 550 ming agro-ekoturist kabul kilgan bulsa, 1999 yilda esa bu kursatkich 1,7 mln.ga yetdi. Ular ichida chet mamlakatlardan kelganlar soni 10 foizdan 18 foizga oshdi. XX asrning 80- yillar urtasiga karaganda bu soxada moliyaviy aylanma 7 marotabaga oshdi, ya’ni 85 milliarddan 615 milliard italiya lirasini ta
shkil kildi. Bu urinda xukumatning asosiy dikkati agrar rayonlardan va axolini bandligi muammo bulgan janubiy rayonlar - Bazilikate, Pulye, Kalabriya, Sisiliya va Sardiniya kabi provinsiyalarga karatilgan.
Italiya davlat statistika institutining (1ST AT) bergan ma’lumotlariga kura, 1998 yil oxirida Italiyada agro-ekoturizm bilan shuFullannuvchi 9718ta agroxujalik ruyxatdan utgan. Bu 1997 yilga nisbatan 14,7% kupdir. Mazkur xujaliklarning 45 foizi Italiyaning shimoliy-sharkiy kismida joylashgan bulib, ularning aksariyati Bolsano (27,6%) provinsiyasida joylashgan. Bugungi kunda Italiyada agro- ekosayoxlarni kabul kilish uchun jixozlangan dexkon uylarining soni 9 mingta va ular bir paytning uzida 125 ming sayoxni kabul kila oladi. Provinsiyalar orasida Toskana (34%), Umbriya (14%), Sisiliya (7%) yetakchilik kilmokdalar.
Agroxujaliklar turistik xizmat kursatish buyicha 3 turga bulinadilar - tabiat va soFlik, an’anaviy agrolandshaft, agrosport. Ularning birinchi kategoriyasi kishlok xujalik va ekoturizmini birlashgan xolda olib boradilar. Bubu Kyanti, Umbriya, Sisiliya provinsiyalari xamda mineral suvlar manbai, kurikxonalar va milliy boFlar atrofidagi xududlarda joylashganlar.
Sayoxlar xonadonda, maxsus kurilgan aloxida uylarda yoki apartamentlarda joylashish imkoniyatlari bor. Agro-ekoturistlar xujaliklarning apartamentlarda - 44%, xonadonlar va apartamentlarda - 22%, fakat xonadonlarda - 30%, 4% esa ochik xavoda, ya’ni palatkalarda yashashni xoxlovchi mexmonlardir.
Alp toFi mintakasidagi mamlakatlaridek, Italiya dexkonlari xonadonlarida sayoxlarni kabul kilishda yagona tarif tizimi amal kiladi va ularda kursatilishi mumkin bulgan xizmatga karab “gul" beligisi uy oldiga osilib kuyiladi. Mamlakatdagi kupgina agroekoxizmatlar (85% atrofidagilarda) 2-3 “gulli” xizmat darajasidagi xonadonlardir. Ularda yashash narxi 25 dan 60 ming lirgacha (urtacha $13-$35). 5 “gulli” xonadonlarda xizmat xakki urtacha 50 ming lirdan ($30) boshlanadi. Dexkon uylarida yashash xaki mavsumiy xisoblanib, “A” darajadan (bazaviy) to “D” mavsum pikigacha kutariladi. Davrlar orasidagi vakt turli mintakalarda turlichadir. Misol uchun Toskana provinsiyasida, koida buyicha, yashash uchun boshlayetich narxlar fevral oxiridan aprel oyining boshlarigacha xamda oktyabr oxirlaridan dekabr urtalarigacha xukm suradi. Bu yerda "V” davr aprel oyining boshlaridan may oyining urtalari xamda sentyabr
urtalaridan oktyabr oyining oxirlariga tuFri keladi. “V” davrning boshlayetich narxlari "A" darajaga kura 125 % atrofida kimmatrokdir. «S” davri may oyi oxirlaridan sentyabr oxirlarigacha davom etib, u "A"ga nisbatan 140% ga kimmatrok. Dekabr oxirlari - yanvar boshlarida yangi yil - rojdestvo munosabati bilan narxlar 155% atrofida kimmatlashadi.
Italiyaning janubida vaziyat birmuncha boshkacharok. Yashash uchun boshlayetiya narxlar Shimoliy Italiyaga nisbatan 7-10% arzonrok bulib, Kalabrii, Bazilikate, Pulye, na Sisilii va Sardiniyada fakat ikki davrga ajratiladi: “A” (yanvar urtalar aprel boshlalaridan - may oyining boshlarigacha xamda oktyabr boshilaridan dekabr urtalarigacha) va “V” davrda xizmat kursatish narxlari 10-15% gacha oshadi.
Deyarli xamma provinsiyalarda agroekoturistik xizmat yosh bolalarga va yoshlarga muljallangan chegirmalar asosida ish yuritadi. K,oida buyicha 2 yoshgacha bolalarga yashash lekin, 3 dan 12 yoshgacha bolalarga 20%gacha chegirmalar, ya’ni arzonliklar mavjud.
Estoniya. Boltik buyi mamlakatlaridan bulmish Estoniyada inson kuli deyarli tegmagan tabiat burchaklari mavjud bulib u asosan kurikxonalarda uchraydi (9-rasm). "Achinarlisi shuki,-deydi ekolog olimlar, - Kingisepp rayonida keyingi paytlarda ekologik turizmning rivojlanishi maxalliy axoli tomonidan rivojlantirib kelinmokda. Davlat tomonidan xech kanday kullashlar bulmayapti" (L.I.Yegorenko,) X,ozirda turistik soxaning ekologik sektori rivojlanishi tendensiyasi usib bormokda. Bu uzgarishlar fakatgina ekologik turizm xalkaro ilmiy dasturlarining yoyilishigina emas, balki xukumatning bunday afzal turizm turini tushunib yetishidadir. Chunki ekoturizm rayonning ijtimoiy - iktisodiy muammolarini xal kilishda, tabiatini muxofaza kilish va milliy madaniyatni rivojlantirishga kumak beradi.
Do'stlaringiz bilan baham:
