Microsoft Word doc

2-jadval.. Uzbekistonda 2004 yilda turistikresurslarga va foydalanish potensialiga talab (T.Abdullayeva)

Turistik
resurslar
Tegilmagan tabiat Maualliy madaniyat kurinishlari Maualliy auoli bilan mulosot Taklif silinayotgan tadbirlar (sayr, folk-shou, marosimlar) Ekzotik muuit va sarguzasht malakasi Xizmat kursatish sifati
Maualliy
turistlariga
talab
Past
Urtacha
Past
Urtacha
Urtacha
Past
Chet el turistlariga talab
Yukori
Yukori
Urtacha
Yukori
Urtacha
Urtacha
Imkoniyat
Yukori
Yukori
Yukori
Yukori
Urtacha
Past

Chet elliklarning maxalliy axoliga karagandauzimizning milliy an’analarimiz, tarixiy obidalarimizga kizikishlari kuprok. Lekin ekoturistik potensialimizni past deb bulmaydi Fakatgina uning ochilmagan imkoniyatlarini rivojlantirish talab etiladi. Bunda demokratik prisiplar va bozor iktisodiyoti tamoyillariga asoslangan erkin rakobat muxitini yaratish, ekologik-xukukiy mexanizmni ishlab chikish uta muxim axamiyat kasb etadi. Maxalliy axolining uz yurti tabiatiga bulgan ishtiyokining pastligi Respublikamizda "Ulkashunoslik", "Geografiya", "Ekologiya" kabi fanlarni bolalarning yoshligidan ukitilishiga yetarli darajada e’tibor berilmayotganligidadir. Shu bois maxalliy ekoturistlarning yangi uzlashtirilmagan ekoturlarga kizikishi

kam va ular uzi bilgan tabiiy muxitidan chetga chikmaslikka xarakat kiladilar. Ekoturistlarning kup kismini tashkil kiluvchi ekoturistlar - shaxarliklar kam xollarda maxalliy axoli bilan boFlanishadi yoki ularning ekoturistik xizmatlaridan foydalanishadi. Chet el mexmonlari esa kishlok axolisi, ularning yashash tarzi, an’analari, madaniyatiga kizikishadi.
X,ozirgi kunda Tabiatni muxofaza kilish davlat kumitasi va uning tegishli bulinmalari ekologik turizmni rivojlantirish maksadida ushbu "Jayron ekomarkazi»ga kushni bulgan 27300 ga maydonda Markaziy Osiyoda kam uchraydigan noyob 6 juft tuyokli xayvonlarni (jayron, buxoro kuyi, buxoro buFisi, yovvoyi echki, burama shoxli echki - marxur, yovvoyi chuchka kabilarni) saklash, kupaytirish va ximoya kilish maksadida milliy boF tashkil etish borasida ilmiy-iktisodiy asoslangan loyixa tuzish ishlarini boshlab yubordi. Toshkent shaxridan 100 km janubi-sharkda joylashgan “Sayxun” xujaligida (367 gektar) Kumita Markaziy Osiyoda yuk bulib ketish arafasida turgan juft tuyokli xayvonlarni saklash, kupaytirish va ularni tabiatga kaytarish maksadida parvarishxona kurib bitkazdi. Ushbu maskan maxalliy va chet el ekoturistlarni turizmning tabiatga sayoxat va ekosafari turlarini utkazish uchun juda kulay joydir. Chunki bu yerda nafakat yukorida nomlari tilga olingan xayvonlar, balki Markaziy Osiyoda kirilib ketish arafasida turgan noyob Buxoro buFisi, Buxoro kuyi, Seversova kuyi , Buxoro jayronlari, Burama shoxli marxur echkisi kabi boshka turlardagi kamyob juft tuyokli xayvonlarni yashash va kupaytirish uchun yetarli ozukaviy resurslar va ximoya usullari mavjuddir.
Surxondaryo viloyati noyob xayvonat va usimlik dunyosini tiklash xamda kupaytirish, chet el ekosayoxatchilarni yovvoyi tabiat bilan tanishtirish, dam olish, ov va balik ovlash maskani yaratish maksadida 2006 yil 9 mart kuni Uzbekiston Respublikasi Davlat bionazorati nozirligi koshida Surxondaryo viloyati JarkUrFOn tumani, Termiz shaxridan 30 km shimoli-sharkida, jami 1034 gektar maydonni tashkil etgan Ok tepa suv omborining atrofida joylashgan “Ok tepa” tabiat boFini tashkil etdi. Mazkur maydon shimol, shark va janub tomonidan 140 gektarni tashkil etgan kul bilan tabiiy chegaraga ega. Ushbu xududda xayvonlardan - tuyetiz, yovvoyi chuchka, chiya buri, kushlardan - kirFOvul, yovvoyi urdak xamda suvda suzuvchi yovvoyi kushlar , baliklar mavjud. Xrzirgi kunda unda yovvoyi urdak va F0zlar kupaytirilmokda, ekoturistlar uchun dunyo talablariga javob bera oladigan mexmonxona kurilmokda, xayvonlar muxofazasiga tegishli sun’iy tusiklar urnatilmokda.

2006 yil Tabiatni muxofaza kilish davlat kumitasi tomnidan Jizzax viloyati markazidan 65 km shimoli^arbida joylashgan, baliklarga boy Aydar-Arnasoy kullar tizimida ekoturizmning balik ovlash bilan boFlik turiga muljallab, dunyo talablariga javob bera oladigan mexmonxona kurib bitirildi. Bundan tashkari, Davlat bionazorati Aydar-Arnasoy kullar tizimida tezkor-reyd tekshirish ishlarini sifatini kuchaytirish xamda ekoturistlarni kul va uning atrof tabiati, landshaftlari xayvonat va usimlik dunyosi bilan yakinrok tanishtirish maksadida “T-65” markali, uzunligi 17 metr, kuvvati 225 ot kuchiga teng bulgan kemani sotib olib, kapital ta’mirdan chikardi.

Xulosa kilib shuni aytish joizki, tuFri va yaxshi yulga kuyilgan turizm tarmoFi, atrof-muxit muxofazasi va biologik xilma-xillikni saklash xamda tabiiy resurslardan okilona foydalanishda ijobiy natijalarni berishi mumkin.