Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
13
la'natlandilar".  
Muzakkir (eslatuvchi, da'vatchi) muloyim, tavoze'li bo'lishi, mutakabbir, dag'al, qo'pol 
bo'lmasligi lozim. Chunki tavoze' va muloyimlik Payg'ambarimizning (sollallohu alayhi 
vasallam) axloqlaridir. Alloh taolo: 
"(Ey Muhammad), Alloh tomonidan bo'lgan bir marhamat sababli ularga yumshoq so'zli 
bo'ldingiz. Agar qo'pol, qattiq dil bo'lganingizda edi, albatta, ular atrofingizdan tarqalib 
ketgan bo'lar edilar" (Oli Imron, 159), deb aytgan. 
Agar u insonlarga namoz, ro'za, sadaqaning fazilatlaridan biror narsani xabar bermoqchi 
bo'lsa, avval o'zi aytayotganiga amal qilishi lozim. Toki quyidagi oyat ahlidan bo'lib 
qolmasin: 
"Odamlarni yaxshilikka chorlab, o'zlaringizni unutasizlarmi? Holbuki, o'zlaringiz kitob 
tilovat qilasizlar. Aqlingizni yurgizmaysizlarmi?" (Baqara, 44). 
Ibrohim Naxa'iy aytadilar: "Men uchta oyat sababli qissa aytishni yomon ko'rdim". 
Darhaqiqat, u oyatlarni yuqorida zikr qilib o'tdik.  
Muzakkir Qur'on tafsirlarini, xabar-hadislarni, fuqaholarning so'zlarini o'rgangan bo'lishi 
kerak. Ali ibn Abu Tolib insonlarga hikoya aytayotgan kishini ko'rib: "Nosix va mansuxni 
bilasanmi?" deb so'radilar. U: "Yo'q", dedi. Shunda Ali unga: "Halok bo'libsan va halok 
qilibsan", dedilar.  
Muzakkir gapirayotganida bir kishiga emas, ommaga yuzlanishi lozim. Habib ibn Abu 
Sobit aytadilarki: "Gapirayotganda faqat bir kishiga yuzlanmasdan, butun jamoaga 
qarab gapirish sunnatdir".  
Muzakkirning tama'gir bo'lishi aslo mumkin emas. Chunki tama' insonning obro'sini 
tushiradi, yuzining va ilmining qadrini ketkazadi. Ammo bir inson masala so'ramasdan 
oldin unga hadya bersa, uning hadyasini qabul qilishining ziyoni yo'q.  
Muzakkirning majlisida xavf va rajo bo'lishi lozim. Majlisning hammasini butunlay xavf 
yoki faqat rajo qilmaydi. Chunki bundan qaytarilgandir. Agar muzakkir majlisni uzun 
qilishni xohlasa, unga majlisning orasida insonlarga yoqadigan va tabassum qilinadigan 
so'zlarni qo'shishi mustahab. Chunki bu ish eshitishga qiziqish va iqbolni ziyoda qiladi. 
Umar (roziyallohu anhu) haqlarida rivoyat qilinishicha, agar u kishi majlisga o'tirsalar, 
insonlarni oxiratga rag'batlantirar va dunyoga berilib ketishdan qaytarar edilar. Agar 
insonlarning dangasalik qilayotganini ko'rsalar, daraxt ekish, bino tiklash, devorlar 
qurish haqida gapirar edilar. Agar insonlarni g'ayratli, shijoatli holatda ko'rsalar, oxirat 
zikriga qaytarardilar.