Microsoft Word Boymur\340tov tm

Arqoq tashlash usullarini qiyosiy tavsifi

3.5-jadval Arqoq tashlash usullarini qiyosiy tavsifi (dastgohlar soni bo'yicha)

Arqoq tashlash usuli	Mitti mokili (P-Lean)	Pnevmatik	Rapirali
Dastgoh eni, sm	360	190	190	360
Dastgoh tezligi, ayl/min	350	750	500	300
Dastgoh samaradorligi, %	92	90	92	89
Elektodvigatel quvvati, kV	4,25	3+9*(kompressor uchun)	6,0	7,0
13,5 mln.m. to'qima i/ch uchun talab etilgan dastgohlar soni	100	95	140	120

Arqoq tashlash chiqindisi bo'yicha qiyosiy tavsifi (T=29,5 teks; R_a=23,6 ip/sm)

3.6-jadval

Arqoq tashlash usuli	Mitti mokili (P-Lean)	Pnevmatik	Rapirali
Dastgoh eni, sm	360	190	190	360
Bitta arqoq tashlash uchun chiqindi mi- qdori, sm	5	6	10	12
Yillik chiqindi mi- qdori, kg/yil	23960	57270	95860	57230
kg/yil bo'yicha farqi	-	33310	71900	33270
Qo'shimcha paxta uchun dala maydoni, gek.	-	58	126	58

O'rtacha: 1 gek=570 kg/gek
3.7-jadval
Turli arqoq tashlash usullarini qiyosiy tavsifi (energiya sarfi bo'yicha)

Arqoq tashlash usuli	Mitti mokili (P-Lean)	Pnevmatik	Rapirali
Dastgoh eni, sm	360	190	190	360
Elektodvigatel quvvati, kV	4,25	3+9^*(kompre ssor uchun^)	6,0	7,0
Energiya sarfi, MVt/soat	3280	8620	6490	6280
Farqi, MVt/soat	-	5340	3210	3000
Eletoroenergiya uchun qo'shimcha yonilg'i sarfi 1kVt=0,21 yonilg'i	-	+1,06	+0,64	+0,59

3.8-jadval Turli arqoq tashlash usulli to'quv dastgohlarini taxminiy narxi (Evro)

Arqoq tashlash usuli	Mitti mokili (P-Lean)	Pnevmatik	Rapirali
Dastgoh narxi (o'rtacha), Evro	110000-120000	40000-45000	44000-50000

3.9-jadval

To'qima ishlab chiqarishning evolyutsiyasi

Yillar	100 metr to'qima ish- lab chiqarish uchun ishchi vaqt	Texnologik bog'liklik	Ishlash vaqti
1750	400 soat (5.5 hafta)	Qo'l dastgohi yordamida	72 soat/hafta
1790	100 soat (1.5 hafta)	John Kay’sni mokili dastgohi	72 soat/hafta
1810	100 soat (1.5 hafta)	Dastlabki mexanik to'quv dastgohida	72 soat/hafta
1840	14 soat	Mexanik to'quv dastgohida (AQSH)	72 soat/hafta
1900	9 soat	Northropning avtomatik to'quv dastgohida	72 soat/hafta
1950	50 minut	Bitta to'quvchi 24ta mokili dastgoh yordamida	48 soat/hafta
1970	25 minut	Bitta to'quvchi 20 ta mitti mokili dastgoh yordamida	40 soat/hafta
1980	10 minut	Ko'p xomuzali dastgohda (bir vaqtda 3 ta polotno ishlab chiqarishda)	35 soat/hafta

8. Gidravlik arqoq tashlash usuli

1955 yilda birinchi (KOVO) gidravlik arqoq tashlash usulidagi to'quv dastgohi Vladimir Svatiy (sobiq CHexoslavakiya) tomonidan yaratilib, Bryusselda o'tkazilgan to'qimachilik mashinalari ko'rgazmasida ommaga namoyish etgan. Dastgoh tezligi 600 ayl/min, eni 101 smni, shodalar soni esa 12tagacha bo'lgan. 1962 yildan esa gidravlik to'quv dastgohlari ishlab chiqarila boshlangan.

Gidravlik to'quv dastgohlari ixcham, mexanikaviy sodda, pnevmatik dastgohlarga nisbatan kam energiya sarfi kamroqdir. Dastgoh suvga chidamli to'qimalar ishlab chiqarishga mo'ljallangan bo'lib, unda ko'proq sintetik iplardan to'qimalar ishlab chiqariladi. Ensiz to'qimalar ishlab chiqarish dastgohni kamchili- klaridan biridir. Suv tomchisini bosim bilan saplo orqali arqoq ipiga ta'sir etib, xomuzaga tashlashi uni enli to'qimalar ishlab chiqarish imkoniyatini cheklab qo'yadi. Dastgohni yana bir cheklov bu ko'p har xil yo'g'onlikdagi arqoq ipidan bir vaqtda foydalana olmaslikdir. Sababi ipning chiziqli zichligini o'zgarishi nasos va saplolarni iplarga mos etib rostlashni talab etadi.

Gidravlik arqoq tashlash usulini o'ziga xos xususiyatlari:

1. 
   Tanda va arqoq iplari suv olmaydigan, gidrofobli, termoplastik (yukori temper- aturada eruvchi) bo'lishi kerak. Neylon, polister, polipropilen, shishali ip, atsetat va x.k.z. iplar termoplastik xisoblanadi.
   
2. 
   Dastgohni barcha qism va detallari korroziyaga chidamli bo'lishi kerak;
   
3. 
   SHodalar alyumindan, gulalar qattiq po'latdan, bolt va gaykalar esa xromli (yoki nikel sepilgan) qilib ishlanadi;
   
4. 
   To'qima milki milk iplarini qizdirib eritish hisobiga hosil qilinadi;
   
5. 
   Pnevmatik arqoq tashlash usulidan farqli gidravlik arqoq tashlash usulida har bir dastgoh individual nasosga ega (suv purkash uchun);
   
6. 
   Foydalaniladigan suv dastgoh detallarida cho'kma hosil qilmasligi (nagar), zanglantirmasligi, emiriltirmasligi va maxsus xususiyatlarga (rN=7) ega bo'lishi kerak;
   
7. 
   To'qima dastgohdan echilgandan so'ng darhol yoki dastgohni o'zida quritiladi (bakteriyalar ta'sirini oldini olish uchun).
   

3.61-rasmda gidravlik arqoq tashlashning printsipal sxemasi keltirilgan. Arqoq ipi arqoq bobinasidan chuvalib chiqib, o'lchash moslamasi 2, taranglik rostlagichi 3 va arqoq qisqichda 4 ushlab turiladi. Arqoq tashlash jarayonida arqoq qisqichdan 4 arqoq ipi bo'shatilib, saploga 1 uzatiladi va suv bosimi ostida ip xomuzaga tashlanadi. To'qimani ikki chetida o'ramali milk 5 hosil qilinib, qizdiruvchi pichoq 14 yordamida kesib tashlanadi. Suv saqlagichdan 9 suvni nasos 8 orqali saploga kerakli bosimda etkazilib beriladi. To'qima dastgohdan nam (ho'l) holatda chiqqanligi uchun uni quritish kerak bo'ladi. Buning uchun dastgohga quritish valigi 6 o'rnatilgan bo'lib, uning ichidan havoni so'rish hisobiga to'kimada- gi namlik so'rib olinadi.

3.61-rasm. Gidravlik arqoq tashlashning printsipal sxemasi
1-saplo, 2-o'lchash moslamasi, 3-taranglik rostlagichi, 4-arqoq qisqichi, 5-o'ramali milk mexanizmi, 6-quritish valigi, 7-arqoq bobinasi, 8-nasos, 9-suv saqlagich, 10- kulachok, 11-chiqindi yo'naltirgich, 12-ip yo'naltirgich, 13-bobina va ip tutgich, 14-qizdiruvchi pichoq, 15-tig', 16-to'qima valigi, 17-o'rama milk iplari, 18-bosim moslamasi.
3.62-rasmda gidravlik arqoq tashlash dastgohida to'qimani o'rash va quritish tizimi ko'rsatilgan.

3.62-rasm. Gidravlik arqoq tashlash dastgohida to'qimani o'rash va quritish tizimi
Suv bosimi yordamida arqoq tashlash uchun talablar: