Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Kapsula gemiplegiyasi.
Ma’lumki, piramida yo‘llari ichki kapsula orqa 
oyoqchasining oldingi uchdan ikki qismi orqali o‘tadi. Ichki kapsulaning bu qismi 
zararlanganda qarama-qarshi tomonda yuz va til osti nervlarining markaziy falaji 

---

 74
va gemiplegiya vujudga keladi. Kapsula gemiplegiyasida yuqorida ko‘rsatib 
o‘tilgan Vernika-Mann holati vujudga keladi.
Nursimon toj shikastlangan vaqtda patologik o‘chog‘dan qarama-qarshi 
tomonda barobarsiz markaziy gemiplegiya ko‘riladi, chunki bu yerdan o‘tuvchi 
harakat tolalari tarqoq holida o‘tib, u yoki bu qismi zararlanishi mumkin.
Markaz oldi pushta
va uning atrofi zararlanishi natijasida po‘stloq 
gemiplegiyasi sodir bo‘ladi.
Markaz oldi pushtaning zararlanishi aksari hollarda gemiplegiyaga emas, 
balki qarama-qarshi tomondagi qo‘l yoki oyoqning monoplegiyasiga olib keladi, 
chunki patologik jarayon ko‘pincha markaz oldi pushtaning hamma qismini emas, 
balki uning ma’lum bir qismini shikastlaydi. Masalan, agar markaz oldi
pushtaning yuqori qismi zararlansa, asosan oyoqning markaziy po‘stloq 
monoplegiyasi vujudga keladi.
Po‘stloq monoplegiyasi quyidagi o‘ziga hos hususiyatlarga ega: 
1)
falaj qo‘l va oyoqlarning distal qismlarida kuchliroq bo‘ladi; 
2)
falajlangan qo‘lning distal qismlaridagi mushaklar biroz atrofiyaga 
uchraydi. Bunga po‘stloq atrofiyasi deyiladi. Po‘stloq atrofiyasida degenerativ 
atrofiyalardan farqli mushaklarning elektrik qo‘zg‘aluvchanligi o‘zgarmaydi.
Patologik jarayon markaz oldi pushtani yoki piramida yo‘lini har ikki 
tomondan zararlantirsa, markaziy tetraparez yoki tetraplegiya yuz beradi. Bundan 
tashqari, kortiko-nuklear yo‘llarning ham ikki tomonlama zararlanishi 
psevdobulbar falajga olib keladi. Bunday holda yutish qiyinlashadi, dizatriya va 
ixtiyorsiz yig‘lash va kulish yuz beradi.
Biror patologik jarayon (o‘sma, leptomeningit, sistoserk va hokazo) ta’sirida 
markaz oldi pushta va uning atrofi ta’sirlansa, Djekson epilepsiyasi sodir bo‘ladi.
Bunday epilepsiya tananing bir tomonida huruj bilan yuz beruvchi tonik va 
klonik mushak tortishishlari bilan harakaterlidir. Patologik jarayon markaz oldi 
pushtaning qaysi qismida joylashganiga qarab, tonik va klonik tortishishlari oyoq, 
qo‘l yoki yuz mushaklaridan boshlanib, asta-sekin atrofdagi mushaklarga tarqala 
boshlaydi. Bunga Djekson epilepsiyasi deyiladi. Bu tortishishlar tananing hamma 
mushaklariga tarqalishi yoki qo‘l, oyoq mushaklari bilan chegaralanib qolishi ham 
mumkin.