Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

 
Uch shoxli nervning nevropatiyasi. 
(trigeminal nevralgiya) 
Uch shoxli nervning nevropatiyasi juda og‘ir, bemorlarni nogironlikka olib 
keladigan kasallik bo‘lib, periferik asab tizimi xastaligini 15-20% tashkil qiladi. Bu 
kasallikni klinik belgilarini yozilganligiga 200 yil bo‘lgan juda ko‘p ilmiy 
maqolalar, kitoblar chop etilganiga qaramay, hozirgi kunga kelib etiologiyasi, 
ayniqsa patogenezi va davolash usullari o‘z yechimini topgan. 
Etiologiya va patogenezi:
kasallikni chaqiradigan sabablarni 4 guruhga 
bo‘lish mumkin. 
1. Infeksion: gripp, bezgak, zaxm, brutsellez, sil, parotit, revmatizm, tonzilit. 
2. Zaxarlanish: /endo, ekzogen/. 

---

 278
3. Mahalliy: pastki yoki yuqori jag‘ni, milkni, tishlarni kasalliklari, 
/odontogen/, burun atrofi bo‘shliqlarini yallig‘lanishi /gaymorit, frontit, sinusit/ 
glaukoma, yuz sohasidagi latlar, uch shoxli nervni yo‘li bo‘yicha suyaklardagi 
kanal teshiklarini tug‘ma torligi va boshqalar. 
4.Uch shoxli nerv to‘qimasida qon aylanishini buzilishi: hafaqonlik, 
ekstrakranial va intrakranial qon tomirlari aterosklerozi, bo‘yin umurtqalarini 
osteoxondrozi, vaskulitlar va boshqalar. 
Yuqorida ko‘rsatilgan sabablar uch shoxli nervning nevropatiyasi, haqiqiy 
o‘ziga xos sabablar qatoriga kiradi. Bulardan tashqari uch shoxli nervni 
simptomatik-ikkilamchi zararlanishi uchraydi. Bu hollarda nevralgik og‘riqlar 
asosiy xastalikni belgisi sifatida namoyon bo‘ladi. Shunday xastaliklarga kalla 
suyagini orqa chuqurchasini leptomeningiti, Gasseri tugunidagi o‘smalar, vena 
tomiridagi kengayish natijasida nervni ezib qo‘yishi, yoyilgan skleroz, 
siringobulbiya va boshqalar kiradi. Uch shoxli nervning nevralgiyasini 
simptomatik /ikkilamchi/ turi ham mavjud.
Uch shoxli nervni nevralgiyasining patogenezi xozirgi vaqtgacha qanday 
hosil bo‘lishini tushintirib beruvchi isbotga ega bo‘lgan tushunchalar yo‘q.
Ko‘p mualliflarning fikricha kasallikdagi og‘riqni, Pavlov va 
Uxtomskiylarni bosh miya po‘stlog‘ida hosil bo‘ladigan dominant o‘choq 
nazariyasi bilan tushuntiriladi. Bu nazariyaga asosan bosh miyani sensor sohalarida 
uch shoxli nervning periferik qismlarda hosil bo‘lgan patologik impulslar yig‘iladi 
va bu impulslarni o‘sishi yuqori darajaga yetgach “ochilib” sezish markaziga 
tushadi va bemor og‘riqni sezadi. Keyingi og‘riq xuruji paydo bo‘lish uchun yana 
po‘stloqda patologik og‘riq impulslar yetarli darajada yig‘ilishi lozim. Bu 
nazariyani naqadar to‘g‘ri ekanligini isbotlash qo‘shimcha tekshirishlarni talab 
etadi.