Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi 
Miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi klinikada quyidagi belgilar bilan 
xarakterlanadi:
1.
Kasallik o‘tkir yoki to‘satdan sodir bo‘lishi mumkin (ayniqsa bu embolik, 
ishemik va gemorrogik insultlar uchun xarakterli).

---

 309
2.
Miya va uning pardalarini zararlanishi belgilari kasallikning birinchi 
daqiqalaridayoq yoki birinchi soatlarida yaqqol namoyon bo‘ladi.
3.
O‘choqli nevrologik simptomatika bosh miyaning zararlangan arteriyasi 
sohaga bog‘liq bo‘ladi. Bu, ayniqsa, ishemik insultlar uchun xarakterli.
Umumiy miya belgilari bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi, 
qusish, umumiy holsizlik, xushdan ketishlar bilan namoyon bo‘ladi. Xushning 
buzilishi darajasi Glazgo shkalasi bo‘yicha baholanadi (3 balldan to 15 ballgacha).
 
Komaning Glazgo shkalasi 
Belgi Bajarilishi 
Ballarda 
baholash 
1 2 
3 
Ko‘zni ochish:
Spontan
4 
Nutqqa
3 
Og‘riqqa 
Tirnoq yoki ko‘z usti nervini chiqish joyiga 
bosiladi.
2 
Yo‘q
1 
Verbal reaksiya:
Orientirlangan 
Hozir qayerda turganini, oy kunlar, yil nomlarini 
aytishi mumkin.
5 
Adashtirish
Nutqi saqlangan (gaplarni gapiradi lekin vaqt va 
joyni mo‘ljalga ola biladi).
4 
Aloqasiz so‘zlar
Alohida so‘zlar bilan javob beradi, gaplarga 
emas.
3 
aljirash
2 
Yo‘q
1 
Harakat 
reaksiyasi: 
Instruktsiyani 
bajaradi
Qo‘l va oyoqni ko‘taradi va ushlab turadi. 
6 
Og‘riq sohasini 
ko‘rsatadi 
Og‘riqli ta’sirot tekkizilgan joyga qo‘llarini 
tortadi. (Masalan: ko‘z usti nervining chiqish 
nuqtasiga bosilganda, qo‘lini dahanidan balandga 
ko‘taradi) 
5 
Qo‘lini tortib olishi Tirnog‘iga bosilganda qo‘lini tortib oladi.
4 
Bukuvchi reaksiya: Tirnog‘iga bosilganda qo‘li tirsak bo‘g‘imida 
bukiladi, ba’zan kaftni musht qilib oladi.
3 
Yozuvchi reaksiya Tirnog‘iga bosilganda ko‘li tirsak bo‘g‘imida 
yoziladi, odatda kaftni musht qilib oladi.
2 
Bo‘lmasligi
Adekvat og‘riq ta’sirotlariga javob bermaydi.
1 
jami
3-15 

---

 310
Agarda bir marotaba ko‘ruvdan o‘tkazilganda har xil reaksiyalar olinsa, u 
holda yuqori baho olgan reaksiya inobatga olinadi.
Tirnoq yoki to‘sh suyagiga bosim bilan ta’sir qilish maqsadga qaratilgan 
harakatni avtomatlashtirilgan bukuvchi reaksiyadan farqlashda har doim ham 
yordam bermaydi.
Miyada qon aylanishining buzilishi ichki uyqu arteriyasi tizimida yoki uning 
tarmoqlarida kuzatilsa, quyidagi o‘choqli belgilar kelib chiqadi:
1. Optiko-piramidal. 
2. Kontralateral markaziy gemiparez (gemiplegiya) 
3. Kontralateral gemianesteziya (gemigipesteziya) 
4. Kontralateral gemiparkinsonizm (gemigiperkinez) 
5. Kontralateral markaziy gemiplegiya, gemianesteziya, til osti nervining va 
yuz nervining markaziy falaji va gemianopsiya (ichki kapsulaning zararlanish 
sindromi) 
6. Chap karotid basseynda qon oqimining buzilishida (o‘naqaylarda) oliy 
po‘stloq faoliyatining o‘zgarishlari afaziya, agrafiya, apraksiya, akalkuliya, 
aleksiya ko‘rinishida uchraydi.
7. Kontralateral nigoh parezi (falaj) – bemor zararlangan yarim sharlar 
tarafiga tiqilib qolishi. 
Ikkala ichki uyqu arteriyalar havzasida qon oqishi buzilganda, mimika va 
chaynov mushaklari, til mushaklarining markaziy falaji bilan xarakterlanuvchi 
psevdobulbar sindrom kelib chiqadi. Bu hollarda bemorlarda dizartriya, disfagiya, 
disfoniya kuzatiladi. Yuz mushaklarida patologik reflekslar paydo bo‘ladi: 
nazopalpebral, xartum, Marinesku, pastki jag‘ refleksi jonlanadi, beixtiyor kulish 
va yig‘lash, ruhiyatning buzilishi kuzatiladi.
Vertebrobazillyar basseynda qon aylanishi buzilganda quyidagi o‘choqli 
nevrologik belgilarni kuzatish mumkin: 
1. Miya so‘g‘oni zararlanishi belgilari (bulbar falaj, alternirlashgan 
sindromlar, tizimli bosh aylanishi). 
2. Ipsilateral miyacha belgilari (statik va dinamik ataksiya). 
3. Kontralateral gemianopsiyani (miyaning orqa arteriyasi)