Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Embrio-va fetopatiyalar
. Embripatiyalarda kuzatiladigan a’zo va 
tizimlarning rivojlanish nuqsonlari bir nechta zararli omillar ta’sirida kelib chiqadi. 
Shulardan eng ko‘p uchraydigani toksik, virusli omillar bo‘lib, birlamchi 
organogenez davridagi u yoki bu to‘qima strukturalarining bir xil tipdagi 
o‘zgarishlarini keltirib chiqaradi va o‘sish hamda takomillashish jarayonlarining 
yetishmovchiligi bilan bog‘liq. Eng yuqori mitotik aktivlik, teratogen ta’sirlarga 
yuqori sezuvchanlik davri embrional rivojlanishning 4-6 haftasiga to‘g‘ri keladi; 
bu davrda markaziy nerv tizimi rivojlanishining sezilarli kamchiliklar kelib 
chiqishi mumkin. Yurakning tug‘ma nuqsonlari ko‘proq 4-6-haftada; ko‘zlardagi 
nuqsonlar 5-6-haftada, ichki quloq nuqsoni esa 9-12- haftada kelib chiqadi. 
Miyaning parsial dismorfogenez holatlari homila rivojlanishining turli davrlarida 

---

 180
kelib chiqishi mumkin, chunki miya strukturalarining yuqori darajadagi 
takomillashuvi (boshqa a’zo va tizimlardan farqli ravishda) homila rivojlanishining 
hamma bosqichlarida va keyinchalik postnatal hayotda ham davom etadi. Virusli 
infeksiyalardan asosiy ahamiyatga ega bo‘lganlardan quyidagilar: rubeolyoz 
infeksiya, gidrotsefaliya, tutqanoqlar, katarakta, karlik, psixik rivojlanishdan 
orqada qolish, kamroq hollarda glaukoma, mikroftalmiya, mikrotsefaliyalarning 
rivojlanishi bilan kechadigan embriopatiyalarni keltirib chiqaradi. Shular bilan 
birgalikda gipotrofiya kuzatiladi va uning fonida – tug‘ma yurak nuqsonlari, 
gepato- va splenomegaliya, trombositopenik purpura kuzatiladi; sitomegaliya bilan 
embrional davrida zararlanganda teratogenezni keltirib chiqaradi. Homila 
rivojlanishining 4-5-oylarida va undan keyin ham homila bu virus bilan 
kasallanishi mumkin. Kasallikning tarqalgan shaklida splenomegaliya va 
trombotsitopeniya fonida yangi tug‘ilgan chaqaloqlar, ayniqsa, chala tug‘ilganlarda 
klinik ko‘rinishi sariqlik va ko‘p miqdorda gemorragiyalar bilan namoyon bo‘ladi, 
shu bilan birga fokal va generallashgan tutqanoqlar, spastik parez va paralichlar, 
gidrotsefaliya, psixik rivojlanishning orqada qolishi kabi holatlar kuzatilishi 
mumkin. Rentgenologik tekshiruvlarda kalla ichi kalsifikatlari aniqlanadi. 
Sitomegaliya virusi ko‘pincha homila tushishi yoki o‘lik tug‘ilishni keltirib 
chiqaradi.
Respirator infeksiyalar, onada sezilarli o‘zgarishlar keltirib chiqarmagan 
holda, homila rivojlanishiga chuqur ta’sir qilib, undagi chuqur o‘zgarishlarga, 
miyaning parsial va global defesitlariga sabab bo‘ladi. Kelib chiqadigan 
o‘zgarishlar nospetsifik, ya’ni kasallikni keltirib chiqaruvchi omillarning turliligiga 
qaramasdan morfologik va sindromologik o‘xshashlikka ega bo‘lishi mumkin.
Miya va boshqa a’zolarning spetsifik o‘zgarishlari ona va homila qonining 
rezus va AVO kelishmovchiligi, toksoplazmoz va onaning ba’zi sistemali 
kasalliklarida kuzatiladi (qandli diabet, gipo- va gipertireoz va b.). Homila va ona 
qonining