Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
303
izlang. Bu pir qochib chiqsa, ravshaniylar isyoni yanada avjlanib, Haybar dovoni bekilib 
qolgay. Bizga xuddi shu kerak! Akbarning kuchlari shimoliy chegaralar tashvishidan 
bo‘shamasin! 
Goa hokimining bu fikri Rudolf Akvavivaning ko‘nglidagi gap edi: 
— Siz mutlaqo haqsiz, senyor vitse-qirol! — dedi Akvaviva. — Biz uch yil Akbar saroyida 
yurib shunga amin bo‘ldikki, hozir butun Sharqni larzaga solayotgan to‘rtta eng zo‘r 
davlat turkiy sulolalar qo‘lidadir. Kichik Osiyoda turk sultonlari, Eronda buyuk shoh 
Abbos nomi bilan ulug‘lanayotgan ozarbayjonlik Safaviy, Turonda Abdullaxon Shayboniy. 
Xayriyatki, bu to‘rt davlat birlasha olmaydir, aks holda, biz ularga bas keladigan kuch 
topa olmas edik. Ammo turkiy podsholar orasida biz uchun eng xatarlisi — Akbardir. 
Narigi uchalasi shia sunniy nizolari tufayli bir-biriga ashaddiy dushman. Ammo Akbar har 
uchala turkiy sulola bilan murosa yo‘lini topib, bordi-keldi qilib turibdir. Hatto turk sultoni 
Murod Akbarning hurmati uchun Adanda asira bo‘lib qolgan Gulbadan begimni 
qutqarishga yordam beribdir. 
— Bu begim Fathpurga qaytib borgani rostmi? 
— Ha, uni tantana bilan kutib oldilar. Endi turk sultoni dengiz kemalari quradigan 
ustalarni ham Akbar huzuriga yubormoqchi emish. Turk harbiy floti hozir O‘rta yer 
dengizida hukmron, bizga u yoqlarda kun yo‘q. Shunday zo‘r flot Hind ummonida ham 
paydo bo‘lsa, Goa bilan xayrlashishga to‘g‘ri kelgay! 
— Yo‘q, bunga yo‘l bermaslik kerak! — dedi Goa hokimi va Fathpurga jo‘natayotgan 
savdogar-xufiyaga uqtirdi: — Shayx Jaloliddin tezroq hibsdan qochirilmog‘i shart! 
G‘ayridin Man Sinx Kobulda o‘z rajputlari bilan hukmron bo‘lib turgani muslim afg‘onlar-
ning izzat-nafsiga tegmoqda. Biz suv yo‘li orqali Peshovarga maxsus odamlar, qurol-
yarog‘lar yuborgaymiz. Hind-muslim nizolarini alanga oldirmog‘imiz zarur! Shuni 
Pereyroga yaxshilab tushuntiring! 
Albert Pereyro Fathpurda mana shu ko‘rsatmalar asosida shayx Jaloliddinni hibsdan 
qochirishga muvaffaq bo‘lgan paytda Goaning katolik cherkovi Antoni Monserrateni 
Arabiston va Turkiyaga maxfiy topshiriqlar bilan jo‘natdi. Biroq turk sultoni Akbardan 
ko‘ra shafqatsizroq edi. Monserrate muslimlar orasida nasora dinini targ‘ib qilganligi 
uchun Sinan degan joyda qamoqqa olindi va yetti yil hibsda yotdi. U qamoqdan qutulib 
Goaga qaytganda Rudolf Akvaviva allaqachon olamdan o‘tgan edi. 
ma’lum bo‘lishicha, Rudolf muqaddas martirlik unvonini oqlash uchun Goa yaqinidagi 
hind qishloqlarida qat’iy harakatlar qiladi. U iezuitlar g‘oyasi uchun o‘zini shahid qilishga 
ko‘pdan tayyorlanib yurganini, martirlik unvoni shuni taqozo qilishini Monserrate bilardi. 
O‘ttiz uch yoshli Rudolf Selset qishlog‘ida bir eski ibodatxonani katolik cherkoviga 
aylantirmoqchi bo‘ladi. To‘rtta baquvvat portugal yigitini ishga solib, ibodatxonadagi 
majusiy haykallar o‘rniga salib o‘rnattirayotgan paytda yerli aholi birdan isyon ko‘taradi-
yu, Rudolfni ham, uning to‘rt yigitini ham urib o‘ldiradi. 
* * * 
Akbarning hayotini yaqindan kuzatib, u haqda maxsus asar yozayotgan hind 
tarixnavislari orasida ikki kishi avval tengqur, do‘st, keyin esa bir-biriga ashaddiy raqib 
bo‘lib ketdilar. Bularning biri Abulfazl bo‘lsa, ikkinchisi — Abduqodir Badavniy edi. Ular 
Akbar saroyiga deyarli bir vaqtda kelishgan va xizmatni eng past poyadan — dog‘ 
qilingan otlarni xatlaydigan bitikchilikdan boshlagan edilar. Keyin Abulfazlning omadi 
kelib, vazirlik lavozimiga ko‘tarildi. Biroq, Abduqodir Badavniy saroydagi yettita oddiy 
imomlardan biri bo‘lganicha qoldi. Lekin u o‘zini qalami o‘tkir, iste’dodli muarrix deb 
bilar, saroyda, harbiy yurishda, ibodatxonada Akbarni zimdan kuzatib, unga bog‘liq eng 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov