Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

F A T H P U R 
YECHIB BO‘LMAYDIGAN TUGUNLAR 
O‘n oy davom etgan Kobul yurishi Akbarni juda toliqtirgan edi. U poytaxtdagi 
oromgohlar, sokin kutubxona va tasvirxonalarni* sog‘ingan edi. Kobuldan qaytgach, 
Fathpurda muqim yashab, chala qolgan ko‘p ishlarini nihoyasiga yetkazdi. Ilgari qad 
ko‘targan muhtasham binolar yoniga Panj Mahal deb ataladigan besh qavatli qasr, qizlar 
uchun qurilgan yangi maktab, marmar hovuz o‘rtasidagi go‘zal shohsupa, hovli yuzida 
har bir katagiga odam sig‘adigan ulkan satranj maydoni va Akbarning me’morlik 
iste’dodini ko‘rsatadigan boshqa o‘nlab obidalar qo‘shildi. Fathpur-Sekri qurib bitirilgan 
paytda uni kelib ko‘rgan ingliz sayyohi Ralf Fitchning yozishicha, Akbarning yangi 
poytaxti o‘sha davrdagi Londondan ikki barobar ulkanroq bo‘lgan. Shunday ulug‘vor 
shaharni yaxlit bir san’at asariga o‘xshatib kashf etgan va o‘ng besh-yigirma yil ichida 
qurdirgan me’morni uzoq yurtlardan kelgan odamlar bir ko‘rib ketishga intilar edilar. 
Qilichxon Andijoniy «darbor» deb ataladigan qabul kunida Akbarning huzuriga oq yuzli, 
qo‘ng‘ir soch, barvasta bir sayyohni boshlab kirdi. O‘siq soqoliga oq oralagan bu odam — 
moskvalik tujjor Matvey Kalitinning o‘g‘li Akim edi. Qilichxon uni bundan qirq yil burun 
Eronning Mozandaronida, Hazar dengizi bo‘yiga kemada sizib kelgan paytda ko‘rgan edi. 
O‘shanda Humoyun Matveyning Moskoviyadan Agraga sovg‘a qilib olib borgan samur 
po‘stini va qarchig‘ayiga javoban yoqut in’om qilgani Qilichxonning yodida bor edi. Eng 
muhimi, Akim Matveyevich Adan orqali o‘tib kelayotganda Gulbadan begimning 
taqdiridan xabar topgan va so‘nggi yangiliklarni eshitib kelgan edi. 
Qilichxon buning hammasini aytganda Akbar uzoq yurtdan kelgan mehmonga qiziqib 
peshvoz chiqdi. Akim Matveyevich boshidan kartuzini olib, unga ta’zim qildi-da: 
— Gazrati aliylari! — deb so‘z boshladi. U turkiy tilni Qozonda o‘rgangan va bulg‘or 
tatarlarini eslatadigan talaffuz bilan so‘zlar edi: — Sizning buyuk qudratingizga turk 
sultoni ham tan bermishdir. Yuborgan elchingizni bik yaxshi qabul qilgan. Adan hokimiga 
qarshi askar yuborib, Gulbadan begimni asirlikdan bushatuvg‘a majbur itgan. Men 
Adang‘a kelganda barcha el-ulus shul to‘g‘rida so‘zlab yururlar ekan. Begimning ulug‘ 
og‘alari mirzo Humoyunni men Hazar bo‘yinda ko‘rganim yodimg‘a tushdi. Buyuk 
padaringiz mening otamg‘a zo‘r bir yoqut bergan edi. Rahmatli otam ul yoqutni menga 
meros qilib qoldirg‘an. Men haligacha bu yoqutni qalbim yonida asrab yururmen. 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov