www.ziyouz.com kutubxonasi
213
Bu maqtovlar, albatta, Jodha Bayning qulog‘iga ham yetib bordi. Hozir hammaning tilida
shu qizning nomi. Jodha Bayni bir ko‘rishga, ikki og‘iz so‘zini eshitishga mushtoq
ixlosmandlari ko‘payib ketdi.
Lekin ota-onalari Jodha Bayni chet ko‘zlardan yiroqda tutishar va nikoh to‘yiga
tayyorlashar edi. Kuyov tomondan besh yuz odam kelgan, ular hammasi roja Bxari
Malning qasriga sig‘maydi. Akbar Sanganir degan ko‘kalamzor, xushmanzara joyni o‘ziga
qarorgoh qilib tanladi. Mavkabning yuklarini va chodirlarini bir necha yuz tuyalar, fillar
va xachirlar ko‘tarib kelmoqda edi. Maxsus odamlar tog‘ etaklaridagi ko‘kalamzorga uch
yuzta rang-barang chodir tikdilar. Ular orasida eng hashamatlilari Akbar uchun, uning
onasi, enagalari va boshqa yaqinlari uchun o‘rnatildi. Bo‘lajak kelin-kuyov uchun
mehtarlar* ikki qavatli ko‘shkni eslatadigan boloxonador chodir qurishdi. Bu chodirning
o‘tov keragalariga o‘xshagan yig‘ma yog‘ochlari eng qattiq mahva daraxtidan yasalgan.
Uning sinchga o‘xshagan yo‘g‘on xarilarini fillar ko‘tarib kelib, xartumlari bilan tiklab
beradilar. Ikki oshiyonli, zinapoyali binoning yog‘och qovurg‘alari bir-biriga mahkam
ulanib, yaxlit va mustahkam «quti»ga aylangandan so‘ng, ustiga chodirning qalin va
go‘zal pushtirang matosi tortildi.
Odam bo‘yi keladigan va «damoma» deb ataladigan ulkan nog‘oralar chalindi, ularga
qo‘sh karnaylar, qo‘sh surnaylar jo‘r bo‘ldi-yu, to‘y shodiyonasi boshlandi. Reja bo‘yicha
to‘y bir hafta davom etishi, shu orada kelin tomon ham, kuyov tomon ham barcha orzu-
havaslarini amalga oshirib ulgurishlari kerak edi. Havo ochiq, kunlar baxmalday mayin,
ayni to‘y-tomoshalar o‘tkazadigan payt edi.
Hamida begim mana shunday baxmal mavsumda Sind viloyatining Pothur degan joyida
chodirlar ichida Humoyun bilan o‘tkazgan unutilmas damlarini eslar, Akbar — o‘shandagi
olovli muhabbatning mahsuli ekanini o‘ylar, endi shu o‘g‘li sevib qolgan hind qizi ham
tabiat bag‘riga o‘rnatilgan chodirda haqiqiy baxt topishini istardi.
Biroq kuyov-kelinning ikki dinga mansubligi va nikohni ikki joyda, ikki xil o‘qitish
muammosi onani tashvishga solmoqda edi. Hindcha nikoh uqiydigan puraxitlar*qiz
tomonda bor, ammo ikki dinni barobar ko‘radigan sadr yoki shayx topish qiyin.
Saroydagi shayxulislom Ansoriy yoki sadrlar suduri Abdunabi ikki dinli nikohga rozi
bo‘lishmadi. Ular, hatto, Qur’onu payg‘ambarni tan oladigan shialar bilan kelisholmaydi-
yu, kofir sanaladigan brahman va kohinlar bilan qanday til topishadi?
Hamida begim o‘ylab-o‘ylab, Salim otani chaqirishga qaror berdi. Saroyga bormasa,
Sanganirga kelishi mumkin-ku. Sekri bu yerga uncha uzoq emas, otda bir kunlik yo‘l.
Begim Salim otaga maktub yozib, Chig‘atoyxon Toshkandiydan berib yubordi.
«taqsir, yoshlik paytimizda sizning otangiz ham Jamna bo‘yida to‘y qilib, to‘ng‘ich o‘g‘lini
hind qiziga uylantirmoqchi bo‘lganini aytib bergan edingiz. O‘shanda musulmon
mutaassiblari ham, johil brahmanlar ham bunga qarshi chiqib, to‘yini buzganlari,
otangizni zindonga tashlaganlari yodingizda bordir. Yillar o‘tib, zamonlar o‘zgardi.
O‘g‘limiz Akbarshohga men kabi oq sut bergan hind enaga Rupa bibi hozir mening
yonimda. O‘shanda otangiz amalga oshirolmagan hind-musulmon to‘yini endi biz
o‘tkazmoqchimiz. Shunga sizning ishtirokingiz va ko‘magingiz zarur bo‘lib qoldi. Biz
o‘rmon ichida, tabiat bag‘rida turibmiz. Bu yer — podshoh saroyi emas. Shuning uchun,
albatta, tashrif buyurarsiz deb umid qilurmen.
Ixlosmandingiz Hamida bonu begim».
Bu maktubni olib jo‘nagan Chig‘atoyxon uch kun bedarak ketdi. To‘y oxirlab bormoqda.
Ertaga kechasi nikoh o‘qitilishi kerak. Begim keyin bilsa, Salim ota otga minishni
istamabdi. Chig‘atoyxon uning piyoda yurishiga moslanib, bir kunlik yo‘lni uch kunda
zo‘rg‘a bosib o‘tibdi. U navkarini oldinroq yuborib, bu voqeadan Akbarni va begimni
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |