Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

O‘lchash transformatorlari bilan ishlashda texnika xavfsizligi. O‘lchash transformatorlari elektr qurilmalarining o‘lchash asboblari va releli himoyalash zanjirlarida qo‘llaniladi. Ma’lumki, kuchlanish transformatorlari yuqori kuchlanishning o‘lchash zanjiriga ulangan bo‘ladi, ishlab turgan tok transformatorlarining ikkilamchi chulg‘amlari uzilganda, ularning uchlarida o‘ta kuchlanish paydo bo‘ladi.
Shuning uchun iste’molchilar elektr qurilmalarining texnik ekspluatatsiyasi qoidalari va ulardan foydalanish texnika xavfsizligi qoidalari bo‘yicha quyidagilarga rioya qilishlari shart:
O‘lchash asboblari va releli himoyalash zanjirlarida bajariladigan ishlarning xavfsizligini ta’minlash uchun barcha tok va kuchlanish transformatorlarining ikkilamchi chulg‘amlari doim yerga ulangan bo‘lishi shart.
O‘lchash asboblari va relelarning tok zanjirlarini uzish zarurati tug‘ilsa, o‘lchash tok transformatorlarining ikkilamchi chulg‘amlari avval bunga maxsus mo‘ljallangan qisqichlar bilan qisqa tutashtirilgan bo‘lishi shart.
Тok transformatorlari va ularning maxsus qisqa tutashtiruvchilarini uzilishiga olib keluvchi ishlarni bajarish taqiqlanadi.
Kuchlanish transformatorlarining zanjirlariga qo‘shimcha manbadan kuchlanish berilayotganda, kuchlanishi yuqori va quyi tomonlaridagi uchta saqlagich olib tashlangan hamda ikkilamchi chulg‘amlardan avtomatlar ajratilgan bo‘lishi shart.
Ko‘chma asboblar va tok o‘lchovchi ombur (kleshchi)lar bilan o‘lchash ishlari ikki kishi tomonidan bajarilishi kerak bo‘lib, ulardan bittasining kvalifikatsiyasi IV guruhdan kichik bo‘lmasligi lozim. Qo‘llaniladigan o‘lchash omburlarining ampermetrlari ishchi joyiga o‘rnatilgan bo‘lishi kerak, boshqa ampermetrlarni qo‘llash taqiqlanadi. O‘lchash tik oyoqda, egilmasdan, omburni ushlab turgan holda olib boriladi, bunda dielektrik qo‘lqoplar, ko‘zoynak va rezina poyandozdan foydalaniladi. O‘lchayotganda asbob qarshiliklari va ularning simlariga tegish taqiqlanadi.
Kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lgan shinalar toki maxsus belgilangan joylarda turib, tok omburlari bilan o‘lchanadi.
Yer tutashtirgichlari bo‘lgan havo liniyalarining tayanchlarida turib har qanday o‘lchash ishlarini bajarish qat’iyan man qilinadi.
Masala. 220 V kuchlanishga va 5 A tokka mo‘ljallangan aktiv energiya hisoblagichi tok transformatori 50/5 va kuchlanish transformatori 3000/100 orqali tarmoqqa ulangan (2.31- rasmga qarang). Hisoblagich oyning boshida 1234,2 kVt  soatni, oxirida esa 1478,5 kVt  soatni ko‘rsatdi. Bir oy ichida sarf qilingan energiyani aniqlang?