Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

  l
rT     m , h_tb h_mb(l_m  l)
h

bu yerda _ - sterjenlar materialining solishtirma magnit qarshiligi; h_i  ^m l , l_m
h^m
h_t  (l_m  l) - ichki va tashqi sterjenlarning qalinliklari; l_m - sterjenning l_m
maksimal uzunligi; h_m - sterjenning maksimal qalinligi; b - sterjenning eni.
Bu asbobda qo'zg'aluvchan qismning burilish burchagi 330 gacha yetishi mumkin. Bu diapazonda magnit oqimlari yo'lidagi magnit qarshilik bir xil bo'lganligi sababli ishchi havo oralig'idagi magnit maydonining induksiyasi bir xil qiymatga ega, qutb nakonechniklardagi oqimlarning asbob qo'zg'aluvchan qismi burilish burchagi  bo'yicha taqsimlanish qonuniyati esa chiziqli bo'lganligi sababli asbobning sezgirligi butun o'lchash diapazonida o'zgarmasdir.
Magnitoelektrik asboblar o‘lchash aniqligi yuqori bo‘lgan asboblar turkumiga kiradi. Ular 0,1 aniqlik klassigacha yasalishi mumkin. Ishchi havo tirqishida magnit maydonining bir tekis taqsimlanganligi darajalash (graduirovka) xatoligini kamaytiradi. O‘zining magnit maydoni kuchli bo‘lganidan tashqi maydonlarning ta’siri sezilarsiz. Haroratning o‘zgarishi tufayli yuzaga keladigan xatolik maxsus sxemalar yordamida kompen-satsiyalanishi mumkin.

2.6-rasm. Qo'zg'aluvchan qismining burilish diapazoni keng va sezgirligi doimiy bo'lgan magnitoelektrik asbob: 1, 2 - o'roqsimon qutb nakonechniklari, 3 -
doimiy magnit, 4 qo'zg'aluvchan chulg'am, 5 - spiral prujina, 6 - ko'rsatkich, 7 - shkala
Magnitoelektrik asboblarning afzalliklaridan yana biri ularning yuqori sezgirligidir. Sezgirligi bo‘yicha ular boshqa asboblardan ustun turadi, misol uchun 0,1 mkA gacha to‘la og‘ishli magnitoelektrik mikroampermetr mavjud (M 95 rusumli, aniqlik klassi 1,0). Quvvat iste’moli juda kam, yuqori o‘lchash chegarasi 5 A bo‘lgan ampermetr 0,3 Vt ga yaqin quvvat iste’mol qiladi.
Yuqorida qayd etilgan afzalliklarga ko‘ra, magnitoelektrik asboblar to‘g‘rilagich sxemalari bilan birga o‘zgaruvchan tok zanjirlarida ham ishlatiladi.
Magnitoelektrik o‘lchash asboblarining kamchiliklariga:
konstruktiv tuzilishining nisbatan murakkabligi; narxining qimmatligi;
o‘ta yuklanishga chidamsizligi (odatda tok o‘tadigan prujinalar yoki teskari ta’sir etuvchi moment hosil qi-luvchi tortqilar kuyadi);
qo‘shimcha o‘zgartkichlarsiz o‘zgaruvchan tok zanjirlarida qo‘llab bo‘lmasligi kiradi.
Magnitoelektrik asboblar ampermetrlar, voltmetrlar, ommetrlar va logometrlar sifatida ishlatiladi.