Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

Dinamik o‘lchashlarda xatolikni korreksiyalash usullaridan biri – o‘lchash vositasi chiqish signaliga ko‘ra uning kirish signalini tiklashdir.
Xatolikni korreksiyalashning ilg‘or usullaridan biri – o‘lchash vositasi strukturasiga hisoblash qurilmalarini, ya’ni mikroprotsessorlarni kiri-tishdir. Bunda korreksiyalash jarayoni avvaldan ko‘zda tutilgan dastur asosida bajariladi.
Xatoliklarni korreksiyalash usullarini qo‘llashning murakkabligi, asosan, o‘lchash vositasining turg‘un ishlashini ta’minlashga bog‘liq.
O‘lchash amaliyotida xatolikni kamaytirish uchun signalni filtrlash va konstruktiv (ekran, yerga ulash, izolyatsiya va hokazo) usullaridan ham keng foydalaniladi.

1.6. O‘lchash asboblarining klassifikatsiyasi

O‘lchash asboblari asosiy qismi, qayd etish shakli, o‘zgartirish shakli va vazifasiga ko‘ra klassifikatsiyalanadi (1.4- rasm).
Тarkibida elektron (elektrovakuum, ion va yarim o‘tkazgichli) qismlar bo‘lmagan o‘lchash asboblari elektromexanik asboblar, tarkibida elektronqismlari bo‘lgan o‘lchash asboblari esa elektron o‘lchash asboblari deb ataladi. Ko‘rsatuvchi o‘lchash asboblar o‘lchash natijasini qayd etadi. Bevosita baholaydigan asboblarda o‘lchanayotgan kattalik boshqa kattalikka bir yo‘nalishda o‘zgartiriladi. Kompensatsion asboblarda o‘lchanayotgan kattalik qiymati uning o‘lchovi bilan taqqoslanadi.
Bu asboblarda o‘lchash zanjiri butunlay teskari bog‘lanish zanjiri ta’sirida bo‘ladi. Aralash o‘zgartirish usuliga asoslangan asboblarning o‘lchash zanjirining bir qismi teskari bog‘lanish zanjiri ta’sirida bo‘ladi. Vazifasiga ko‘ra o‘lchash asboblari elektrik (tok, kuchlanish, quvvat, chastota va boshqalar) va noelektrik (mexanik, gidravlik, issiqlik, optik va boshqalar) kattaliklarni o‘lchovchi asboblarga bo‘linadi.

1.4 – rasm
Masala. Yuqori o‘lchash chegarasi 10 A bo‘lgan ampermetr shkalasining 2, 4, 6, 8, 10 A nuqtalariga mos ravishda 2,041; 3,973; 6,015; 8,026; 9,976 A to‘g‘ri kelsa, asbobning aniqlik klassini toping.