Microsoft Word ахборот технологиялар фанидан мажмуа doc

Ахборотга ишлов бериш кичик тизими адабиётларда кўп ҳолларда маълумотларга 
ишлов беришнинг автоматлаштирилган тизими (МИАТ) деб аталади, бунда «маълумотлар» 
тушунчаси «ахборот» тушунчаси билан синоним деб ҳисобланади. 
«Ахборот» тушунчасидан одатда хабарнинг мазмун-моҳиятини таъкидлашни истаган 
ҳолатларда фойдаланилади. Лекин АИСТ нинг асоси бўлган компьютер ҳозирча ишлов 
берилаётган хабарларнинг маъносини идрок қилишга қодир эмас. Компьютерларга нисбатан 
кўпинча «маълумотлар» тушунчаси қўлланилади ва компьютер машина элтувчиларда тақдим 
этилган маълумотлар билан операцияларни бажаради дейилади. Бунда ҳар қандай белгилар 
тўплами, унинг мазмунидан қатъи назар, маълумотлар ҳисобланади. Маълумотларга муайян 
маъно бериб, уларга ишлов беришни ахборотга ишлов бериш деб қабул қилинади. Шунинг 
учун бундан буён «ахборот» тушунчасидан асосан маъновий мазмуни муҳимлигини
таъкидлаш зарурияти юзага келган ёки у ватанимиз адабиётида кенг қўлланиладиган ва 
ўрнашиб қолган сўз бирикмалари таркибига кирган ҳоллардагина фойдаланамиз. 
Ахборотни чиқариб бериш ва тасвирлаш кичик тизими (чиқариш тизими) берилган 
сўровга жавобни чиқариб беришни таъминлайди, бунда уни фойдаланувчи қабул қилиши учун 
қулай шаклда тақдим этади. Кичик тизим таркибига чиқариб бериладиган хабарнинг зарурий 
шаклини таъминлаб берадиган дастурлар мажмуи ва чиқариб берилаётган ахборот қайд 
этиладиган (акс этадиган) техник воситалар киради. Сўровга жавоб босиш қурилмаси, дисплей, 
график тузгич, турли табло ва индикаторлар ёрдамида чиқариб берилиши мумкин. 

---

23 
Узоқлашган терминалларни – шахсий компьютерларни улаш учун алоқа 
каналларидан 
фойдаланилади, 
улар 
телефон 
тармоқлари, 
умумфойдаланиладиган 
маълумотларни узатиш тармоқлари ва маълумотларни узатишнинг махсус тармоқларидан 
иборатдир. Канал белгиланган йўналишда ва зарурий тезликда маълумотлар билан 
алмашинишни таъминлаши зарур. Маълумотларни узатиш каналлари маълумотларни фақат 
бир йўналишда узатишни таъминлайдиган – симплекс; маълумотларни ҳар икки йўналишда, 
лекин вақтнинг ҳар бир моментида фақат бир йўналишда узатишни таъминлайдиган – 
яримдуплекс; бир вақтнинг ўзида ҳар икки йўналишда маълумот узатишни таъминлайдиган
дуплекс каналларга бўлинади. Манбаларнинг компьютер билан алоқа қилиши учун симплекс 
каналлардан фойдаланиш мумкин. Фойдаланувчининг марказий компьютер ёки компьютерлар 
билан алоқаси маълумотларни узатишнинг яримдуплекс ёки дуплекс каналлари орқали амалга 
оширилиши зарур, акс ҳолда фойдаланувчининг компьютер билан диалог олиб боришининг 
имкони бўлмай қолади.