Microsoft Word 8-lekciya doc

Nasekomalar (Jnsecta) klassı 
Nasekomalardın` denesi bas, ko`kirek ha`m qarın bo`limlerinen turıp, bası-akron 4 buwınnan, 
ko`kiregi 3, qarın bo`limi 8-11 buwınnan, telsonan turadı. Bas bo`liminin` buwınları birigip ketken, 
xitinli kutikula menen qaplang`an. Bası ha`reketshen`, onın` aldın`g`ı ushı astında awız jaylasqan. 
Bastın` eki qaptalında jup u`lken ko`zleri ,ortasında bir neshe mayda ko`zsheler ornalasqan. Basında 
to`rt jup o`simsheleri bar: 1 jup antennalar, yag`nıy murtshalar. Qalg`an 3 jup o`simsheler 2,3-4 

---

9 
dene buwınlarına tiyisli bolıp, awız ag`zasına aylang`an. Nasekomalardın` awız organları 
awqatlanıw usılına qaray kemiriwshi, kemiriwshi-sorıwshı, sorıwshı, jalawshı ha`m t.b. bo`linedi. 
Awız organlarının` barlıq tu`rleri a`piwayı du`zilgen bolıp, awız organları o`simshelerinen kelip 
shıqqan.
Nasekomalar klasına 1,5 millionnan aslam tu`rler kiredi. Bulardın` arasında adam ha`m 
haywanlarda parazitlik etip ha`m de keselliklerdi tarqatıwshı tu`rleride bar. 
Ko`pshilik nasekomalardın` rawajlanıwı tolıq emes (Hemimetabola) yamasa tolıq 
(Holometabola) metamorfoz jolı menen rawajlanadı.
Ha`zirgi waqıtlarda tu`rli a`debiyatlar boyınsha nasekomalardın` 30 dan artıq otryadları 
belgili. Usılardın` ishinen ushewi kandalalar (Hemiptera), perdeqanatlılar (Hymenoplera), ha`m 
ekiqanatlılardı (Diptera)-o`z ishine erkin jasawshı ja`ne parazitlik tu`rlerdi aladı. 
Pa`r jewshiler (Mallophaga), biytler (Anoplura) ha`m bu`rgeler (Siphonaptera) otryadları 
ua`killeri pu`tinley parazitler bolıp esaplanadı. 
Bul jerde barlıq parazitik nasekomalarg`a toqtaw mu`mkin emes sonlıqtan birqansha 
meditsinalıq ha`m veterinariyalıq a`hmiyetke iye bolg`an parazitler toparları wa`killerine toqtaymız.
Nasekomalar arasında biytler, bu`rgeler, ko`pshilik eki qanatlılar, pa`r jewshiler otryadlarının` 
wa`killeri adam ha`m sharwa mallarında parazitlik etip ha`rqıylı qa`wipli keselliklerdi qozdıradı 
ha`m tarqatadı.