Microsoft Word 8-lekciya doc


Mal kenesi (Jxodes ricinus)



Download 367,73 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/11
Sana17.07.2022
Hajmi367,73 Kb.
#815973
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
8-lekciya

Mal kenesi (Jxodes ricinus)
GMDA ma`mleketlerinde arqa, orta tog`ay ha`m tog`aylı dala 
zonalarında, sonday-aq Krımnın`,Kavkazdın`, Aziyanın` tawlı jerlerinde ushırasadı. Bul keneler 
Kavkazda mart-aprelde ha`m oktyabrde, al Koreyanın` arqasında iyulde birqansha ha`reketshen` 
boladı. Bul tu`rli klimatlıq jag`daylarg`a baylanıslı boladı. (66-su`wret). 
Mal kenesi imago da`wirinde qaramal, at, qoy, eshki, bug`a, tu`lki, qoyan, kirpitiken, ha`m 
basqa haywanlarda parazitlik qıladı. Lichinka ha`m nimfa da`wirinde bolsa tiykarınan tıshqan 
sıyaqlı kemiriwshilerde, kirpitiken ha`m quslarda parazitlik qıladı. Bul keneler imago, nimfa 
da`wirlerinde de adamg`a xu`jim qılıwı mu`mkin. Mal nimfa kenesi tiykarınan Evropa ha`m 
Aziyadag`ı tog`aylıqlarda ken` tarqalg`an. Mal kenesinin` denesi sopaq, ren`i qon`ır boladı. 



66-su`wret. İksodalıq (Jxodes ricinus) 
kenelerdin` du`zilisi sxeması (Pomerantsev 
boyınsha) A-erkeginin` arqa ta`repinen 
ko`rinisi, B-urg`ashısının` qarın ta`repinen 
ko`rinisi, V-erkeginin` arqa ta`repinen 
ko`rinisi, G-erkeginin` qarın tarepinen 
ko`rinisi, 
D-gnatostoma 
(Olenov 
boyınsha), E-xelitseranın` du`zilisi, J-
gnatostoma arqalı uzınına kesimi (Balshov 
boyınsha), 1-gnatosoma, 2-idiosoma, 3-
skutum, 4-alloskutum, 5- idiosomadag`ı 
qarıqlar, 6-ayaq koksları, 7-jınıs tesigi, 8-
anal tesigi, 9-peritremalar, 10-erkeginin` 
qarın ta`repi qalkanları, 11-palpalar, 12-
gipostom, 13-xelitseralar, 14-xelitser qabı, 
15-gnatosomalar 
tiykarı, 
16-tesikli 
maydan, 17-xelitseranın` tiykarg`ı buwını, 
18-ha`reketshil barmaq, 19-awız aldı 
quwıslıg`ı, 20-tu`kirik bezleri ag`ımları, 
21-bulshıq et, 22-tamaq, 23-awız tesigi, 
24-Galler organı.
Erkeginin` denesi ustki ta`repten 
qalın` xitinli plastinka qalqansha menen qaplang`an. Urg`ashısında qalqansha tek denesinin` 
aldın`g`ı bo`limin qaplap turadı. Jetilgen mal 
kenesinin` bas, ko`kirek ha`m qarın bo`limi bir-
birine qosılıp ketken.
67-su`wret. 
İksodalıq 
kenelerdin` 
parazitlik 
etiwshi tiplerinin` sxeması: 
1-kenelerdin` u`sh xojayinlik rawajlanıw tsiklı, 2- 
kenelerdin` eki xojayinlik rawajlanıw tsiklı, 3- 
kenelerdin` bir xojayinlik rawajlanıw tsiklı. 
Toyıp qan sorıg`an kenelerdin` denesi 
ko`lemi ulkeyedi, sırtqı ko`riniside o`zgeredi. 
Toyg`an kene denesinin` uzınlıg`ı 11-12 mm, 
eni 6-7 mm, ash kenenin` uzınlıg`ı 2-2,5 mm, 
eni 1-1,5 mm boladı. Denenin` aldın`g`ı ushında o`sip shıqqan basshası boladı. Mal kenesinde 
jınsıy dimorfizm anıq ko`rinedi. Urg`ashısı mo`ldir ren`de. Mal kenesi u`sh xojayinli bolıp suwıqqa 
shıdamlı (-20
0
C) ha`mme rawajlanıw basqıshları ta`biyg`ıy sharayatta o`tedi. Bul kenelerdin` 
ta`biyg`ıy rawajlanıw da`wirleri 4 jılg`a shekem baradı. Olar rawajlanıw da`wirinde 2 jıl ashlıqqa 
shıdaw mu`mkinshiligine iye. (67-su`wret).
Eresek mal kenesi awıl xojalıq haywanlarında, al sonday-aq jabayı qoyanlarda, kirpitikenlerde, 
kemiriwshilerde ha`m t.b. parazitlik qılıp adamlarg`a topılıp kenelik entsefalitti, qaytpalı suzekti 
ha`m t.b. juqtıradı. Bularg`a qarsı adamlar ashıq jerlerin jabatug`ın ilajların islep terige su`rtpeler 
jag`ıw kerek boladı.

Download 367,73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish