“Таълим, фан ва ишлаб чиқариш интеграциясида интеллектуал салоҳиятли ёшлар
мамалакат тараққиётининг муҳим омили” конференция материаллари.
17
барангки, уларга қуйидагиларни киритсак бўлади: эътиборлилик, фикрий
теранлик, самимийлик, маданиятлилик, тарбияланганлик, таъсирчанлик,
чидамлилик, ўзини кулга ола билишлик, мослашувчанлик, инсонпарварлик,
ишчанлик, интизомлилик, сахийлик, виждонлилик, ғоявий ишончлилик,
ташаббускорлик, жамоани ҳурмат қилишлилик, танкидийлик, мантикий
фикрлилик, болаларга мухаббат, кузатувчанлик, дилкашлик, масъулиятлилик,
ватанпарварлик, педагогик эрудиция, сиёсий онглилик, мустакиллик,
камтарлик,
ботирлик,
адолатлилик,
ўзини
ўзи
такомиллаштиришга
кобилиятлилик, хиссиётлилик ва бошқалар.
Муваффақиятли ишлаш учун ҳар бир ўқитувчи ҳам қобилиятли хам
педагогик маҳоратга ва намунали шахсий сифатларга эга бўлиши ва уни
фаолияти давомида ишга сола олиши лозим, бу ўқитувчининг ўқувчида
мавжуд бўлган қобилият ва истеъдодни юзага чиқаришида асосий ўрин тутади.
Педагогик маҳорат эгаси ижодкор ўқитувчи оз меҳнат сарф қилиб, унумдор
натижага эришади. Педогогик маҳорат фаолият жараёнида пайдо бўлади,
ривожланади, шу билан бирга малака ва уддабуронликдан фарқ қилади.
Малака ва уддабуронлик машқ, ўтиш натижаси ҳисобланса, педогогик маҳорат
ривожланиши учун эса истеъдод, лаёқат ва зеҳн, яъни инсон нерв тизимида
анатомо-физиологик хусусият бўлишини тақозо қилади Мукаммал педогог
бўлса ўзида Педагогик назарияни, қонуниятларни билиш, Таълим жараёнининг
психологик
хусусиятларини
билиш,
Таълим-тарбия
технологияларини
эгаллаш, Касбига ва сохасига бўлган муҳаббат, Талабаларга бўлган муҳаббат
ва ишонч, Юксак педагогик маҳорат ва қобилиятга эга бўлиш, Умумий
эрудиция, Оптимизм,Тез ва аниқ таъсир кўрсата олиш, Эмоционал вазминлик,
босиқлик, Ишбилармонлик, Нутқининг аниқ ва ишончли бўлиши, Талабчанлик
каби хусусиятларни мужассамлаштирган бўлмоғи лозим. Мазкур хусусиятлар
шахс
сифатларини
тартиблаштириш,
уларни
шахсда
шакллантириш
имкониятини оширади. Шу нуқтаи - назардан педагогик психология фанида
уларни маълум тамойил асосида тартиблаштиришга харакат қилинган.
Эътибор берилса, юкорида зикр этилган ўкитувчи шахси сифатлари бир-бири
билан ўзаро боғлик ва маълум маънода айтиш мумкинки, уларнинг йигиндиси
ўкитувчи шахсини ташкил этади. Ўқитувчининг яна бир мухим касбий -
психологик сифати унинг турли туман стрессларга чидамлилигидир. Ўқитувчи
фаолиятидаги стрессларнинг юзага чикиши фрустрация, нерв системасининг
типи, темперамент сингари психофизиологик холатлар билан боглик холда
кечади. Масалан, педагогик психология фанида Ўқитувчиларнинг 14 хил
стресс- реакциялари кузатилади. Масаланинг мухим томони Ўқитувчи
фаолиятида стресс холатининг бўлмаслигида эмас (ўқитувчи стрессиз ишлай
олмайди), балки ўқитувчининг стресс вазиятларига ижтимоий жихатдан
мослашувчанлигида ётади. Бу уз урнида педагог шахсининг ижтимоий
психологик
толерантлик
(чидамлилик)
тушунчаси
билан
богликдир.
Тақдиқотлар натижасига кўра педагогик махорат даражаси паст булган
ўкитувчиларда стрессларга чидамлилик даражаси хам паст бўлар экан.
Ўқитувчининг ички локус назорати ошиб бориши билан унинг таълим -
Do'stlaringiz bilan baham: |