Microsoft Word 4-китоб ёшлар конф 2017 май

“Таълим, фан ва ишлаб чиқариш интеграциясида интеллектуал салоҳиятли ёшлар 
мамалакат тараққиётининг муҳим омили” конференция материаллари. 
257 
bo`lishini hisobga oladigan bo`lsak demak suhbat jarayoni qiyosiy grammatika 
muhim rol o`ynayshi kundek ravshan. 
Ona tilini bolalikdan eshitib, ko`rib, his qilib o`rganib kelamiz. Lekin bu bizga 
sezilmaydi. Qachonki har bir Grammatik kotegoriyaning o`sishini, o`rganayotgan 
tilimizdagi qaysi holat bola olishini tushunib yetsak, o`zlashtirishsamaradorligi 
oshadi, eslab qolish me`yerga yetadi. 
Ingliz tilida qoidaga bo`ysunmasdan yasaladigan ko`plikdagi otlar o`zbek 
tiliga qiyos qilinsa, bir-biriga mos kelmaydigan holat yuzaga keladi: 
Man-men 
Child-children 
Woman-women 
Goose-geese 
Tooth-teeth 
Ko`rinib turibdiki o`zbek tilida otlarning ko`plikdagi shakli o`zgarib 
yasaladigan holat o`rganilmaydi. 
Ingliz tilida shunday so`zlar borki, hech o`zgarishsiz ham ot, ham fe`l bo`lib 
kela oladi. Lekin ular o`zbek tiliga tarjima qilinganganda o`zgacha kasb etadim, shu 
jumladan o`zbek tilida ham. Buni bir necha misollarda ko`rib chiqiqshimiz mumkin. 
Ot (ot) – hayvon , insonning yaqin do`sti. Ingliz tiliga quyidagicha tarjima 
qilishimiz mumkin bo`ladi. Horse is the best frend of people. 
“Tong otdi. Quyosh sharqdan chiqdi” ingliz tiliga tarjima qilsak, “It`s dawn. The 
sun rises from the East”. 
I)
Ot- biron narsani uloqtirmoq ma`nosiga;
He throws litters. (u chiqindilarni chiqarib tashladi) 
II)
Ot - so`z turkumi;
The Noun is a part of speech. 
Bunday misollarni ko`plab keltirish mumkin, asosiy maqsad leksik omonimlar 
og`zaki suhbatda muhim rol o`ynaydi. O`zbek tilida shakli o`zgarmagan ingliz tilida 
tarjimasi, gapning mag`zini, mohiyatiga qarab turlicha ko`rinishda bo`ladi. Suhbat 
jarayonida biz bo`lgan holda fikr yuritsak, bildirmoqchi bo`lgan fikrimiz aniq va 
tushunarli bo`ladi. Ingliz tilidan o`zbek tiligacha tarjima qilinganda ham shunday 
holatga duch kelamiz. 
Can – it is the Modal verb 
Can – it is the subject. This can is made of clay. 
Bog` - Bu bog` katta va chiroyli 
This garden is big and beautiful 
Bog` - bir o`ram gul olib keldim. 
I brought a bunch of flower. 
Leksik omonimlar suhbat jarayonida muhim rol o`ynaydi. Chunki so`zlarning 
shakli o`zgarmagan holda turlicha tarjima qilinadi, bunda bizdan gaplarning mazmun 
mohiyatiga e`tabor qaratishimiz talab qilinadi. Bu esa suhbatdagi fikr tushunarli 
bo`lishini ta`minlaydi. 
Qollanilgan adabiyotlar: 
I)
Shavkat Rahmatullayev “Hozirgi o`zbek adabiiy tili” 1997-y. 

---