“Таълим, фан ва ишлаб чиқариш интеграциясида интеллектуал салоҳиятли ёшлар
мамалакат тараққиётининг муҳим омили” конференция материаллари.
213
Ўқитувчининг касбий ҳамкорлиги
СамМОИ катта ўқитувчи К.Оқилова, CамДАҚИ ўқитувчиси Н.Тўраева
Таълим-тарбия самарадорлиги кўп жиҳатдан ўқитувчиларнинг
касбий
ҳамкорликларига боғлиқ. Умумтаълим масканларида фаолият кўрсатаётган
ўқитувчи-педагогларни таълим-тарбия соҳасидаги кейинги янгиликлардан ўз
вақтида хабардор қилиб туриш, уларни ўзаро мулоқот тизимини ташкил этиш
ва ривожлантириш ўқитувчи маҳоратини оширишда катта аҳамиятга эга.
Минтақавий жойлашувига кўра таълим масканларида турли даражадаги касбий
салоҳият билан ишлаётган ўқитувчилар ва бутун педагогик жамоаларни
бирлаштирувчи илмий-амалий
конференциялар ва семинарлар, кўрик
танловлари, малака ошириш курслари ҳамда бошқа илмий, услубий, оммавий
тадбирлар таъсирчанлигини ошириш давр талабидир. Зеро умумий мақсад
бирлигига интилувчи, турли шароитларда фаолият кўрсатаётган турли касбий
тайёргарликка эга бўлган ўқитувчиларнинг касбий маҳоратлари
замон
талабларига жавоб берсин. Фақат шундагина улар ўқитаётган ўқувчилар
таълим бўйича давлат таълим стандартлари қўйган талабларни тўла
бажаришларига эришишлари мумкин. Ўқувчилар ўқитувчига самимийлик,
касбига лойиқлик хислатларига ишонч ҳосил қилганликларидагина табиат
қонуниятларини, ҳодиса-воқеалар жараёнини, жамият қонунларини, ижтимоий
ҳаёт муносабатларини тўла тушуниб етадилар.
Ўқитувчининг касбий ҳамкорлиги, ҳозирги
даврда янги педагогик
технологияларни таълим-тарбия жараёнига тадбиқ этишда катта аҳамиятга эга.
Ўқитувчи илғор педагогик тажрибаларни ўрганар экан, у энг аввало ундаги
мақсадни яққол тасаввур этиши ҳамда ўз имкониятлари доирасидаги
самарадорлик даражасини аниқ билиши лозим.
Педагогик технология асосида машғулотлар ўтказишдан кўзланган
асосий
мақсад – ўқувчида мустақил, кенг, чуқур, пухта, мукаммал, тез, танқидий,
ижобий фикрлай олиш қобилиятини шакллантиришдан иборат. Бу эса уларда
ўз фикрида қатъийлик,
атрофдагилар фикрига муносабат, ўз-ўзига баҳо бера
олиш, ҳозиржавоблик, ҳаракатчанлик ва интилувчанлик хислатларини
шакллантиришда асосий замин ҳисобланади.
Ўқитувчи ўқувчилар билан бўладиган мулоқоти жараёнида ўқувчиларнинг
мавзудаги материалларни тушуниш (тасаввур этиш, таққослаш, мумлаштириш,
баҳолаш)
даражасини
ривожлантиришга
ҳаракат
қилиши
лозим.
Ўқувчиларнинг мустақил фикр юритишлари энг аввало ўқитувчи томонидан
дарсда қўйилган муаммога боғлиқ. Чунки инсон ўз ҳаётида
маълум муаммога
дуч келгандагина тез, кенг ва чуқур фикрлай бошлайди.
Ўқитувчи бутун дарс давомида ўқувчилар диққатини доимо назорат қилиб
бориши ва эътиборни бошқа томонга кетиб қолишига йўл қўймаслиги лозим.
Ҳозирги вақтда замонавий илғор педагогик технологияларнинг интерфаол
услубларидан фойдаланишда ўқитувчининг ўқувчиларга фикр эркинлиги
бериши, уларни кичик бўлса-да ижобий жавоблари ёки
фикрларини
рағбатлантириб бериши мақсадга мувофиқдир. Чунки интерфаол услубда