Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Foydalilik  nazorati  turli  mahsulotlar,  hududlar,  isteʻmolchilar  guruhlari,  tovar  harakati 
kanallarining foydaliligini taʻminlash maqsadida baholash va oʻzgartiruvchi xatti-harakatlarni amalga 
oshirishdan iborat. 
Amalda  marketing  samaradorligi  nazorati  marketing  kompleksining  alohida  elementlari 
jihatidan amalga oshiriladi,  yaʻni mahsulot, narx, mahsulotni siljitish va mahsulotni isteʻmolchiga 
yetkazib  berish.  Mahsulot  siyosati  nazorati  doirasida  isteʻmolchilar  nuqtai  nazaridan  alohida 
mahsulotlarning  xususiyatlari,  ularning  markirovkasi  va  oʻramining  sifati  baholanadi.  Narx 
isteʻmolchilar va savdo vositachilari nuqtai nazaridan tahlil qilinadi, raqobatchilarning narxlari bilan 
solishtiriladi. 
Mahsulotlarni  siljitish  sohasida  nazorat  reklama  kompaniyalari  va  mahsulotlarni  siljitish 
kompleksi  boshqa  elementlarining  samaradorligini  baholashdan  iborat  (savdo  va  isteʻmolchilarni 
ragʻbatlantirish, yarmarka va koʻrgazmalarni oʻtkazish va hokazo). 
Mahsulotni  isteʻmolchiga  yetkazib  berish  jarayonini  nazorat  qilish ikki  qismga  boʻlinadi:  1) 
alohida  tovar  sotish  kanallari  harakatining  samaradorligini  baholash;  2)  sotish  xizmati  ishining 
samaradorligini baholash. 
Marketing faoliyatining samaradorligi darajasi faqatgina joriy faoliyat natijalari bilan belgilanib 
qolmaydi.  Yuqori  samaradorlik  shu  bilan  belgilanishi  mumkinki,  tashkilot  savodli  va 
muvofiqlashtirilgan holda strategak yoʻnalishda marketingni amalga oshiradi. Shuning uchun koʻp 
korxonalar marketing faoliyatining umumiy samaradorligini muntazam ravishda baholab boradilar. 
Bunda  ikki  qurol  qoʻllaniladi:  korxona  rahbarlarini  anketa  soʻroviga  tortish  va  marketing  auditi 
asosida har tomonlama baholashni oʻtkazish. 
Mazkur  holda  marketingning  strategik  samaradorligini  belgilaydigan  yoʻnalishlarni  ajratib 
koʻrsatadilar:  isteʻmolchilarga  yoʻnalganlik,  marketingning  tashkiliy  integrasiyalashuvi  darajasi, 
marketing  axborotining  adekvatligi,  strategik  yoʻnalganlik,  joriy  marketing  faoliyatini  boshqarish 
samaradorligi. 
Bunda  gʻarb  amaliyotida  keng  tarqalgan  SWOT  —  korxona  faoliyatining  tahlili  (quyidagi 
soʻzlarning  bosh  harflaridan  olingan  qisqa  nom:  Afzalliklar  va  Kamchiliklar,  korxona  uchun 
Imkoniyatlar va Tahdidlar) tavsiya etilishi mumkin. U chizma shaklida 2-chizmada koʻrsatilgan. 
Afzalliklar  va  Kamchiliklarni  baholashda  asosiy  eʻtibor  korxonaning  ichki  omillariga, 
Imkoniyatlar va Tahdidlarni baholaganda esa tashqi muhitni belgilaydigan omillarga qaratiladi. 
Korxonaning ichki omillari undan tashqarida yuzaga keladigan isteʻmolchilar, taʻminotchilar, 
raqobatchilar,    aloqador  auditoriyalar  va  jamoatchilik  fikri  bilan  bogʻliq  boʻlgan  muammolarga 
qaraganda osonroq aniqlanadi. 
 
T
a
’s
ir
ni
ng
 k
u
chs
iz
la
n
is
hi
 
A
fz
al
li
k
k
a
 a
y
la
n
is
hi
 
SWOT-
таҳлил 
O`stirish 
O
`s
ti
ri
sh
 
Imkoniyatlar 
Kamchiliklar
 
(
Kuchsiz tomonlar
) 
Afzalliklar 
(Kuchli tomonlar) 
Bozordagi tahdidlar 

---