Microsoft Word ЎҚ. ҚЎланмамонетар 2019 docm



Download 416,42 Kb.
bet7/41
Sana24.02.2022
Hajmi416,42 Kb.
#246677
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   41
Bog'liq
monetar siyosati

Сэй айнияти ва конуни. Пулнинг микдорий назарияси такрор ишлаб чикариш классик моделига уЙFунлик билан киришиб кетади. У мукаммал ракобат ва тулик нарх эластиклиги шароитларида бозорларда автоматик равишда ташкаридан хеч кандай аралашувларсиз барча ишлаб чикариш ресурсларидан тулик фойдаланган холда мувозанатлашади. Бу тасаввурлар Ж.Б.Сэй назариясини амалга оширишда уз аксини топган. У товар бозорларида талаб ва таклифнинг тулик мос келиш тамойилини билдиради.
Бирок бу конун турлича танкидларга учради: айниятдан Сэй конунигача. Сэй айниятини алгебраик ифодалаш мумкин:
n
X x = о i=1
бу ерда: Xixd - Х товарга ортикча талаб.
Классик йуналишнинг замонавий издошлари талаб ва таклиф факат якуний хисобда мос келади деган фаразга амал киладилар. Бу бозорнинг перманент холати эмас, балки унинг якуний мувозанат шароити холос. Бундай талкинда вактинчалик мувозанатсизлик, ортикча талаб ёки таклиф имконияти пайдо булади. Бирок бу номутаносибликлар киска муддатли характерга эга булиб, эркин бозор хужалиги пировардида мувозанатга эришади.
Сиёсий иктисод математик мактабининг йирик вакили, халкаро иктисодий жамият асосчиларидан бири ва унинг биринчи президенти (1931-1933) Ирвинг Фишер (1867-1947) пулларнинг микдорий назариясини замонавийлаштиришга катта хисса кушди. У “Пулларнинг харид килиш кучи. Унинг белгиланиши ва кредит, фоизлар ва таназзулларга муносабати” асарида (1911) пуллар массаси билан товарлар нархлари даражаси уртасидаги боFликликни формалаштиришга харакат килган. Товарлар учун туланган пуллар сони ва сотилган товарлар нархлари суммаси тенг булгани учун буни И. Фишер тарози билан ухшатмокчи булади.
Математик шаклда айирбошлаш тенгламасини куйидаги формула шаклида тасаввур этиш мумкин:
MV = X PQ
бунда: --- (Expenditure) - пул муомаласининг умумий хажми, яъни мазкур жамиятда шу йил давомида товарларни сотиб олиш учун сарфланадиган пуллар суммаси; М (Money) - ушбу жамиятда йил давомида муомалада юрган пулларнинг уртача микдори;
X PQ
(Velocity) - неъматларга айирбошлашдаги пуллар айланишларининг уртача сони; Р - (Price) - ушбу жамиятда сотиб олинадиган хар кандай алохида товарнинг уртача сотиш нархи; Q - (Quanlity) - товарларнинг жами харид килинган сони.
Фишер формуласи олтин тангали стандарт шароитида туFри булмайди, чунки у пулларнинг ички кийматини хисобга олмайди. Бирок олтинга алмаштирилмайдиган коFOЗ пуллар муомала киладиган шароитда у муайян мазмун касб этади. Бундай шароитда пул массасининг узгариши, гарчи И. Фишер товарлар нархларининг мутлок эластиклигини назарда тутиб, нарх механизмини маълум маънода идеаллаштирсада, лекин товарлар нархлари даражасига таъсир курсатади. Бошка неоклассиклар каби Фишер хам мукаммал ракобатчиликка асосланади ва уз хулосаларини монополиялар хукмронлик киладиган ва нархлар олдинги эластиклигини жиддий йукотган жамиятга тегишли деб билади.
Купгина хозирги иктисодчилар айирбошлаш тенгламасини бир хиллик, яъни MV = PQ сифатида тавсифлашади. Гап шундаки, бу тенглама П-T айирбошлаш харакатини товарларнинг жами массасига дахлдор деб ифодалашга уринади, яъни товарлар сотиб олинган пуллар суммаси сотиб олинган товарлар нархлари суммасига тенг (бир хил). Бу тавтологиядир ва шунинг учун айирбошлаш формуласи нархларнинг умумий (мутлок) даражасини изохлашучун хизмат кила олмайди.
Микдорий назария тарафдорларининг фараз килишича, айирбошлаш формуласи мутлок катталикни EQ ни изохлайди (айни бир вактда талаб ва таклиф механизми ундан нисбий тебранишларни изохлайди).
И.Фишер ва унинг издошлари шундай нуктаи назарга амал килишган. Улар пулларнинг айланиш тезлиги (V) ва ишлаб чикариш даражаси (Q) муомалада юрган пуллар микдорига (М) ва нархлар даражасига (Р) боFлик булмаслигини асослашга уринишган. Улар пулларнинг айланиши тезлиги аввало демографик (ахолининг зичлиги ва хоказо) параметрларга боглик булади., деб фараз килишган. Ишлаб чикариш даражаси эса асосан мехнат бозорида юзага келаётган шарт-шароитлар билан белгиланиб, нархлар даражаси ва муомалада юрган пуллар сонига боFлик булмайди. Шубхасиз, бозор хужалиги хукмронлик киладиган шароитда бундай коидалар яккол нореал тус касб этади.

Download 416,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   41




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish