Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

8.3.17. “Tarixi guzida” 
“Tarixi guzida” (“Saylangan tarix”) asari muallifi Hamdulloh’ Qazviniy 
bwlib, u XIII asr swnggi choragi va XIV asrning birinchi yarmida yashab wtgan 
yirik geograf va tarixshunos olimdir. Uning twla ismi Hamdulloh’ ibn Abubakr ibn 
Ah’mad ibn Nasr Mustavfiy Qazviniy bwlib, kelib chiqishi bwyicha arab va 1281 
yili Eron Ozarbayjonining Qazvin shah’rida tug’ilgan.  
Hamdulloh’ Qazviniy Rashiduddin davrida Qazvin, Abh’ar va Zanjon 
viloyatlarining moliya ishlarini boshqargan. Rashiduddin qatl etilgandan swng, 
uning wg’li G’iёsuddin Muh’ammad (1327-1336 yillari Elxoniy Abu Saidning 
vaziri bwlgan)ning xizmatida bwlgan. Tarixchi 1350 yili vafot etgan. 
Hamdulloh’ Qazviniy “Zafarnoma”, “Tarixi guzida” h’amda “Nuzh’at ul-
qulub” nomli asarlar muallifidir. 
“Tarixi guzida” umumiy tarix ywnalishida ёzilgan asar bwlib, unda qadim 
zamonlardan to 1330 yilgacha Eron va qisman, Urta Osiёda bwlib wtgan voqealar 
baёn etilgan. Hamdulloh’ Qazviniy vafotidan keyin wg’li Zaynuddin tomonidan 
asar davom ettirilgan va unga 1392 yilgacha Eronda bwlib wtgan voqealar 
qwshilgan. Kitobning asosiy qismi xoji G’iёsuddin Muh’ammadga bag’ishlangan. 
Asar muqaddima-fotih’a va olti bobdan iborat: 1) payg’ambarlar va avliёlar; 2) 
islomiyatdan avval wtgan Eron podshoh’lari; 3) Muh’ammad payg’ambar, xaoifayi 
Roshidin, Umaviylar va Abbosiylar tarixi; 4) Abbosiylar davrida Eron, 
Afg’oniston va Wrta Osiёda h’ukmronlik qilgan Safforiylar, Somoniylar, 
G’aznaviylar, G’uriylar, Daylamiylar, Saljuqiylar, Xorazmshoh’lar, mwg’ullar va 
boshqa sulolalar tarixi; 5) islomiyat davrida wtgan shayxlar, olimlar va shoirlar; 6) 
Qazvin shah’rining tarixi. 
“Tarixi guzida” Eron, Wrta Osiё h’amda Wzbekistonning XIII-XIV asrning 
birinchi yarmidagi tarixini wrganishda muh’im ah’amiyat kasb etadi. 
Kitob 1910 yili ingliz sharqshunosi E.Braun tarfidan matn va qisqartirilgan 
inglizcha tarjimasini h’amda 1960 yili Abdulh’usayn Navoiy asar matnini nashr 
qilgan.