Mexanizatsiyalash muhandislari instituti «fizika va kimyo» kafedrasi

Lorens kuchi 
deb ataladi (Lorentz H., 1853-1928).
2–masala. 
Magnit maydon kuchlanganligini aniqlash.
Aylana ko„rinishdagi 
tokli o„tkazgichning markazida hosil bo„ladigan magnit maydon kuchlanganligini 
aniqlab ko„ramiz (6
- rasm
). 
6- rasm. Aylana shaklidagi tokli o‘tkazgich 
 
Yechim.
O„tkazgich bo„laklarini hosil qilgan magnit maydon kuchlanganligi bir xil 
yo„nalishda bo„lgani sababli, ularning yig„indisini skalyar ko„rinishda quyidagicha 
yozish mumkin, 
r
d




bo„lganligi uchun 
1
sin


ga teng 
r
I
r
r
I
d
r
I
H
2
2
4
4
2
2










,
 
 
3-Masala.
To‟g‟ri tokli o‟tkazgichning AB kesmasi o‟rtasiga o‟tkaziladigan 
perpendikularda, AB kesmadan 5 sm uzoqlikda turgan C nuqtadagi (6-rasm) magnit 
maydonning kuchlanganligi hisoblansin. O‟tkazgichdan 20 A tok o‟tadi. AB kesma C 
nuqtadan 60
0
burchak ostida ko‟rinadi. 

---

127 
Berilgan:
b=5 sm=0,05 m 
I=20 A 
α=60
0
Topish kerak: H-? 
Yechilishi: 
Bio-Savar-Laplas qonuni bo‟yicha, 
I
- 
tok o‟tayotgan kontur elementi, 
dl 
fazoning 
biror 
A 
nuqtasida 
kuchlanganligi 
2
4
sin
r
dl
I
dH






(1) 
ga teng magnit maydoni hosil qiladi. Bu formulani bir o‟zgaruvchanli tenglamaga 
aylantiramiz, ya‟ni 
dl 
ni 
d

orqali ifodalaymiz. 7-rasmda 
 dl=
b
∙ctg

(2)
ga teng.
dl
ning bu 
ifodasini 

burchak bo‟yicha differen-siallab, 
quyidagi ifodani hosil qilamiz: 


2
sin
d
b
dl



(3) 
bu holda, C nuqtadagi magnit