Mexanik harakat haqida

30-§. YERNING TORTISH KUCHI TA’SIRIDA JISMLARNING HARAKATI

Gorizontal otilgan jismning harakati

Miltiqdan gorizontal yo‘nalishda otilgan o‘qning, motori o‘chib qolgan samolyotning yoki undan tashlab yuborilgan jismlarning harakat trayektori- yasi qanday bo‘ladi, ular qayerga borib tushadi, degan savollarga javob topaylik.

Faraz qilaylik, jism 80 m balandlikda- gi minoradan yerga vertikal yo‘nalishda tashlandi. Havoning qarshiligi hisobga olmasa ham bo‘ladigan darajada kichik va g =10 m/s² deb olsak, h = gt²/2 for- mula yordamida jism 1 s da 5 m, 2 s da 20 m, 3 s da 45 m, 4 s da 80 m masofani bosib o‘tishini ko‘rish mumkin. Endi jism baland minoradan υ_o bosh-
lang‘ich tezlik bilan gorizontal yo‘na­ lishda otilsin (98-rasm). Bu harakatlar
h, m
80
75
60

υ₀ = 0
35

0

4 s
20 ^{40 60 80 s, m}

natijasida u minoradan s masofa uzoq-
likka borib tushadi. Gorizontal yo‘na-

95. 
    rasm. Balandlikdan gorizontal
    

yo‘nalishda otilgan jismning harakati

lishda otilgan jism harakatini tahlil qilib, unda ikkita ajoyib natijani kuzatish mumkin.