маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш» 162
икки асосий категорияга ажратилиши мумкин: доимий ва эпизодик (аҳён-аҳёнда).
Уларнинг ҳар бири муайян схемага мувофиқ олиб борилади. Бундай ташқари
баҳолаш натижалари билан истеъмолчилар ҳам,корхона ходимлари ҳам
таништиришлари лозим.
Ҳаққоний принципи хато бошқарув қарорлари қабул қилинишига йўл
қўйилмаслиги учун зарур. Баҳоланаётган объектнинг талаби қондирилаётганлиги
кўрсаткичларини “бежаб” кўрсатиш, рақобатчиларнинг кўрсаткичларини атайлаб
пасайтириш ҳақиқатни бузиб кўрсатиб, нотўғри бошқарув қарорлари қабул
қилинишига олиб келади.
Диалектиклик принципи маркетинг фаолиятини бошқариш модели
ўрганилаётган ҳодисалар ва ишларни ривожланишда кўриб чиқишни назарда
тутади (диалектика). Маркеиинг концепциясидан фойдаланувчи ҳар қандай
корхона у ёки бу тарзда қуйидаги асосий тадбирларни ўтказиши лозим.: мавжуд
ассортиментни даврий равишда тафтиш қилиш ва ишлаб чиқаришни ўзгартириш
ҳақида қарор қабул қилиш,товар ассортиментини янги маҳсулот билан тўлдириш
ва алоҳида турларига талабнинг пасайиши ва кўтарилиши, рақобатчиларнинг товар
таклифидаги ўзгаришлар каби ташқи омиллар устидан узлуксиз назорат; янги
маҳсулотлар турларини ишлаб чиқариш жааёнида ҳам, уни бозорга таклиф этиш ва
талабни рағбатлантириш жараёнида ҳам талабни шакллантириш.
Янги таклифларни амалга ошириш принципи. Фаолиятнинг барча турлари
ишлаб чиқаришни максимал равишда бозор талабларига, талаб таркибига ҳозирги
бир зумлик нафдан эмас,узоқ муддатли истиқболдан келиб чиқиб, максимал
равишда мослаштириш мақсадида юқори сифатли ва инновацион маҳсулотларни
тадқиқ этиш, ишлаб чиқиш ва бозорга чиқаришга қаратилган бўлиши лозим.
Бошқарув методларидан комплекс равишда фойдаланиш принципи
маркетинг фаолиятини бошқаришнинг марказлашган ва марказлашмаган
методларининг оптимал (оқилона) қўшиб олиб борилишидан иборатдир. Бунда
қарорлар қабул қилиш маркази имкони борича истеъмолчига яқинлаштирилади.
Сифатни эҳтиёжларнинг қондирилиш ўлчови сифатида тушуниш принципи.
Бунда истеъмолчилар учун кераксиз товарлар ва хизматлар сифатли бўла олмайди.
Бунинг устига, муайян товарнинг (хизматнинг) бошқа товар (хизмат)дан сифат
жиҳатидан тафовути ўз-ўзидан аҳамиятли эмас, балки товар (хизмат) нинг
ўлчанаётган хусусиятли,характеристикаси йўналтирилаётга эҳтиёжнинг қанчалик
қондирилаётганлигига боғлиқ равишда аҳамиятлидир.
Шундай қилиб, маркетингни ташкил этиш принципларини билиб олиш
маркетинг тизимини яхлит ҳолда кўришга, маркетинг фаолиятини тушуниб
олишган ва унинг функциялари рорли ва аҳамиятини тасаввур этишга имкон
беради. Ҳар бир корхона маркетинг тафтиши деб аталадиган усулдан фойдаланиб
ўзининг бозорга умумий ёндашувини даврий равишда қайта баҳолаб бориши
«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг