Metrologiyaning asoslari

Nazorat savollari:

1. 
   Yuzalikning notekisligi nima degani?
   
2. 
   Yuzalikning notekisligining o‘lchamli parametrlarini aytib bering.
   
3. 
   Notekislikning chizmadagi shartli belgilarini chizing, ularni nimani ifodalashini ayting.
   
4. 
   Yuzalikning notekisligi namunalarini bayon qiling.
   

13-MA’RUZA
REZ’BALI BIRIKMALAR
REJA:

1. 
   Rezbali birikmalarga asosiy talablar.
   
2. 
   Rezbali birikmalarning o‘zaro almashuvchanligini ta’minlashning asosiy prinsiplari.
   
3. 
   Metrik rezbalarning joizliklar va o‘tqazishlar tizimi.
   
4. 
   Rezbalarni nazorat qilish uslublari.
   

Rezbali birikmalarga asosiy talablar
Mashinasozlikda va, ayniqsa, aviasozlikda rezbali birikmalar keng tarqalgan.

Rezbali yuza muayyan shakldagi yassi konturni silindrik yoki konussimon yuza bo‘ylab vint shaklida burash yo‘li bilan hosil qilinadi.

Rezba detallarning sirtqi (bolt, shpilka, vint) va ichki (gayka, uyacha, mufta) yuzalarida yasalishi mumkin.

Barcha rezbalar maqsadi, buramalarining profili, kirishlar soni, o‘qli kesimi konturining buralishi yo‘nalishiga va liniyali o‘lchamlarini o‘lchash birligiga qarab tasniflanadi.

Maqsadi bo‘yicha ular - umumiy va maxsus rezbalar bo‘ladi.

Sanoatning har qanday tarmoqlarida ishlatishga mo‘ljallangan rezbalar umumiy maqsaddagi rezbalarga kiradi. Bular mahkamlovchi (detallarni mahkamlash uchun), turli vintli mexanizmlarda harakatlarni hosil qilish uchun tartibga soluvchi, buyumlarning germetik biriktirilishi uchun quvurli va armaturali rezbalardir.

Maxsus maqsadli rezbalar faqat sanoatning ayrim tarmoqlaridagi muayyan buyumlar uchun mo‘ljallangan, masalan, elektr chiroqlarining sokollari, protivogazlar uchun rezbalar, optik asboblar uchun okulyarli rezbalar.