Metrologiya va standartlashtirish

1-postulat - o`lchanayotgan kattalikning chinakam qiymati mavjuddir.
2-postulat - kattalikning chinakam qiymatini aniqlash mumkin emas.
3-postulat -o`lchash amalida kattalikning chinakam qiymati doimiydir.
Endi aytishimiz mumkinki, o`lchanayotgan kattalikning uchta qiymati bo`lar ekan:

1. 
   CHinakam qiymat (uni aniqlash imkoni mavjud emas);
   
2. 
   Xaqiqiy qiymat (chinakam qiymatga yaqin);
   
3. 
   Olingan qiymat (tajribadan olingan qiymat).
   

Tabiiyki, xakiqiy qiymatni qaerdan olamiz degan savol tug`ilishi mumkin. Yuqorida keltirgan misolimiz bo`yicha, olmani savdo do`koni tarozisida bir necha marta takroriy o`lchab, natijalarning o`rtacha qiymatini olsak, shu xaqiqiy qiymat deb olinishi mumkin.


2.Amaliy qism.
2.1. Metrologiyaning aksiomalari va postulatlaridan amaliyotda foydalanish.


BOSIMNI O‘LCHASH VA NAZORAT QILISHNI O‘RGANISH. (Suyuqlikli bosim o‘lchash asboblari)
U- simon bosim o‘lchash asbobi(ikki naychali manometr). Bosim o‘lchaydigan suyuqlik manometrlari o‘zining tuzilishi nuqtai nazaridan eng sodda o‘lchash asboblariga kiradi.
Bu asboblarning ishlash prinsipi o‘lchanayotgan ortiqcha bosimning suyuqlik ustuni hisobiga, ya’ni, gidrostatik bosim hisobiga hosil bo‘ladigan bosim bilan mutanosib bo‘lishiga asoslanadi.
Ma’lumki, ishlab chiqarish jarayonlarida har doim ikki xil bosim bilan ish ko‘riladi: 1) atmosfera bosimi Ratm bizga bog‘liq bo‘lmagan tabiiy bosim; 2) sun’iy hosil qilinadigan bosim. Bu bosim texnikada absolyut bosim Rabs deb yuritiladi.

1 - rasm. U-simon, ikki trubkali suyuqlik manometri

Bu tushuntirish umuman hususiy xol bo‘lib, aslida o‘lchanayotgan ortiqcha bosim hisobiga hosil bo‘ladigan kuch bilan gidrostatik bosim hisobiga hosil bo‘ladigan kuchlar mutanosibligiga asoslanadi, ya’ni, tenglama quyidagi ko‘rinishida bo‘ladi:

(1)
buyerda S – U simonnaychaningko‘ndalangkesimyuzasi;
- naychaga solingan suyuqlik zichligi;
H=h₁+h₂ - naychada hosil bo‘ladigan suyuqlik balandligi.
Agar yuza S ga tenglamani ikki tomonini ham bo‘lib yuborsak, u holda:

(2)
undan
(3)
Agar suyuqlik ustida boshqa suyuqlik bo‘lsa,
u holda
(4)
tenglamasidan foydlaniladi.
Ortiqcha bosim Por biror sababga ko‘ra o‘zgarsa unda chap tirsakda suyuqlikka ta’sir etuvchi kuch N1=Pop*S hosil bo‘ladi, unda suyuqlik, N1 kuch hisobiga o‘ng tomonga surilib, chap tirsakda suyuqlik balandligi h1-ga tushadi, o‘ng tirsakda esa h2 balandlikka ko‘tariladi.
Suyuqlikning umumiy satxini surilishi
H=h₁+h₂ bo‘ladi. (5)