Metrologiya va elektr

Yechish: 
 
    
                  ;    
    
                  ; 
 
 
 
       
  
           
  
      
  
          
  
         
   
 
        
  
  
          
   
   
 
 
 
       
  
           
  
      
  
          
  
         
   
 
        
  
  
            
   
   
                                                      
111
 Metrology. Measurement/ Anand K Bewoor - New Delhi: India, 2009. (1-adabiyot, 115-bet) 

---

146 
 
9.13-masala.  Tortuvchi  tizimning  kontakt  osmasi.  Elektrlashgan  temir 
yollarning kontakt sim o’tkazgichining kesim yuzasi murakkab shaklga ega (9.13-
rasm). 
Odatda simning ostki va to’la kesim yuzasining 25% yemirilib ketgan bo’lsa 
kontakt  simi  almashtiriladi.  Agar  ostki  katta  egrilik  radiusi   
 
 
          
boshlang’ich  kesim  yuzasi  100
  
 
  MF-100  rusumli  kontakt  simining  ostki 
kesimi yemirilishining eni 3mm bo’lsa, kontakt simini almashtirish lozimmi? 
Yechish:  Kontakt  simining  yemirilgan  kesimi  segmentdir.  Doiraning  to’la 
kesim yuzasi 
 
 
    
 
 
, yemirilgan kesimning eni 2a bo’lgan segment yuzasi 
 
9.13-rasm 
 
   
 
 
                      
 
 
; 
                 
 
 
; 
Quyidagi proportsiyani e’tiborga olib sektor yuzasini aniqlaymiz: 
  
 
      ;    
      
          
 
 
;    
 
      
 
   
 
      
 
 
   
 
Yemirilgan yuza quyidagicha aniqlanadi: 
 
       
   
    
   
  
   
    
   √ 
 
   
 
 
  
 
      
 
 
   
 
   √ 
 
   
 
 
Hisoblangan parametrlarni qo‘yamiz: 
 
       
 
           
 
      
   
   
   
 
     √                   
 
 
Yemirilishni foizda aniqlash uchun proporsiya tuzib hisoblaymiz: 

---

147 
 
      
 
       
       
 
      
   
           
   
        
Kontakt simini almashtirish lozim ekan. 
9.14-masala. Elektrlashgan temir yo‘l kontakt tarmog‘ining MF rusumli  mis 
sim  o‘tkazgichining  kesim  yuzasi  25  %  yemirilsa  shu  qismini  almashtirish  lozim 
bo‘ladi.  Ko‘p  hollarda  buni  nazorat  qilishda  kontakt  simining  balandligi 
shtanginsirkul  bilan o‘lchanadi  (9.14-rasm).  Agar  simning geometrik  o‘lchamlari: 
kesim  yuzasi 
          
 
                                             
         va  ma’lum  qismi  yemirilgandan  keyin  o‘lchangan  balandligi     
            bo‘lsa, kontakt simning shu qismini o‘zgartirish kerakmi? 
 
9.14-rasm 
Yechish:  9.14-rasmga  ko‘ra  simning  balandligi  bo‘yicha  yemirilgan  qismi 
quyidagicha aniqlanadi: 
            
     dan 
          
      
 
  
             
 
        
    
 
                    
 
        
    
 
  
    burchakka  mos  bo‘lgan  sektor  AOBFA  yuzasi  quyidagi  proporsiyadan 
aniqlanadi: 

---

148 
 
   
 
    
 
;     
      
   
;     
 
   
 
      
 
   
 
 
Shu  sektor  yuzasidan  uchburchak  yuzasi 
 
    
  ni  ayiramiz,  natijada 
yemirilgan qismning yuzasi hosil bo‘ladi. 
     √ 
 
          
 
  √         
 
   
 
    
          √         
 
  
ACBF segment yuzasi quyidagicha aniqlanadi: 
 
       
    
 
 
  
   
 
             √         
 
    
 
 
  
 
        
      
 
   
 
             √         
 
 
MF-150 rusumli kontakt simining geometrik parametrlari:  
          
 
              Shtangensirkul  bilan  o‘lchangan  balandlik 
         .  Yedirilgan  kesimning  balandligi                          
       ga teng. Kontakt simi yedirilgan qismining yuzasi quyidagicha aniqlanadi: 
 
  
             
 
 
  
 
        
          
    
   
 
              
  √                    
 
          
 
 
Yemirilgan yuza foizlarda quyidagicha aniqlanadi: 
 
    
   
     
   
               
Kontakt  simining  hisoblangan  yemirish  darajasi  ruxsat  etilgan  yemirishi 
darajasidan  kichik  bo‘lganligi  sababli  kontakt  simining  hisoblangan  qismini 
almashtirish kerak emas. 
Agar shtanginsirkulda o‘lchangan balandlik 10 mm bo‘lsa, 
                                
 
  
             
 
 
  
 
        
          
    
   
 
              
  √                    
 
          
 
 
Yemirilgan yuza foizlarda quyidagicha aniqlanadi: 

---

149 
 
 
    
   
     
   
               
Shtanginsirkulda  o‘lchangan  balandlik  10  mm  bo‘lgan  kontakt  simni 
almashtirish lozim.