Metrologiya va elektr

§9.7. Sath o‘lchagichlar 
9.11-masala.  Sath  o‘lchagich  sifatida  silindrik  sig‘imli  o‘zgartgichlardan 
foydalanildi. (9.11-rasm). 
h
R
2
R
1
С
 
9.11-rasm 
Agar suv uchun nisbiy dielektrik singdiruvchanlik 
 
 
     , tashqi silindrning 
ichki  radiusi 
 
 
        ichki silindrning tashqi radiusi  
 
         va suvning 
sathi 0.5 metr bo‘lsa, o‘zgartgich sig‘imi aniqlansin.
110
 
Yechish: 
   
         
 
   
 
    
 
 
 
 
 
     
                          
   
   (
   
    )
                   
 
§9.8. Mexanik parametrlarni o‘lchash 
9.12-masala. Ishlab chiqarilayotgan dielektrikning qalinligini nazorat qilishda 
uni  kondensatorning  metall  elektrodlari  orasidan  o‘tkaziladi.  Natijada  ikki  qavatli 
                                                      
110
 Truls Norby. Electrical measurements. University of Oslo. Norway. 2010. (2-adabiyot, 121-bet) 

---

145 
 
havo  va  sinalayotgan  dielektrikdan  iborat  kondensator  hosil  bo‘ladi.  Ko‘prik 
sxema  yordamida  o‘lchanadigan  kondensatorning  sig‘imi  quyidagi  formula  orqali 
aniqlanadi: 
   
 
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
δ 
ε
d
δ
d
 
s
 
9.12-rasm. 
 
bunda, 
       – mos ravishda elektrodlar yuzasi va kondensator elektrodlari 
orasidagi  masofa; 
 
 
     
 
 –  mos  ravishda  sinalayotgan  dielektrik  qalinligi  va 
dielektrik singdiruvchanlik; 
 
 
           
   
     – o‘zgarmas doimiy kattalik. 
Kondensatorning 
        parametrlari  hamda  dielektrik  singdiruvchanlik 
o‘zgarmas  bo‘lsa,  uzluksiz  o‘tayotgan  dielektrikning  qalinligini  o‘lchash 
imkoniyati  mavjud.  Agar  dielektrik  rezina  o‘ramining  qalinligini  o‘lchashda 
                
 
, 
          va   
 
      bo‘lsa,  qalinligi   
 
             
oraliqda o‘zgarganda kondensator sig‘imi qanday oraliqda o‘zgarishini aniqlang.
111