“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlash asoslari”

 
 

---

67 
Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti—Britaniya Assotsiatsiyasi (Britich Enginezing 
Standards Accociation) 1901 yilda tashkil etilgan bulib,biroz keyinrok, birinchi jaxon urushi 
davrida Daniya byurosi, Germaniya kumitasi (1918 y), Amerika kumitasi (1918 y)va boshkalar 
tashkilt opdi. 
Standartlashtirish soxasidagi ishlar xalkaro markaz kerakligini takazo kildi. SHu maksadda 
1926 yili standartlashtirish milliy tashkilotlarning Xalkaro Assotsiyasi (ISA) paydo buldi. ISA 
ning tarkibiga 20 mamlakat vakallari kirdi.
 
1938 yili Berlin shaxrida standartlashtirish buyicha Xalkaro s‘ezd ochildi. Unda texnikaning turli 
soxalari buyicha 32 ta kumita va kichik kumitalar tuzildi.1939 yili boshlangan ikkinchi jaxon urishi 
ISAning faoliyatini tuxtatib kuydi. 
Xozirgi Xalkapo standartlashtirish tashkiloti (Interntioal Standards Organizarion) 1946-1947 
yillari tashkil topdi, uni kiskacha ISO deb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh 
Assambleyasi tarkibida foliyat kursatib, rivoj topmokda. 
ISOning tuzilishidan kuzda tutilgan asosiy maksad- xalkaro mikyosdagi mol almashinuvida va 
uzaro 
yordamni 
yengillashiriish 
uchun 
dunyo 
kulamida 
standartlashtirishini 
rivojlantirishga
kumaklashishщamda akliy, ilmiy, texnikaviy va iktisodiy foliyatlar soxasida xamdustlakni 
rivojlantirishdir. 
Bu maksadlarni amalga oshirish uchun: 
-dunyo kulamida standartlarni va ular bilan boglik bulgan soxalarda uygunlashtirishni 
yengillashtirish uchun choralar kurish

xalkaro standartlar ishlab chikarish va chop etish (agar xar bir standart uchun uning faol 
tashkiliy va kichik kumitalarining ikidan uch kismi ma‘kullab ovoz bersa va umumiy ovoz 
beruvchilarning turttdan uch kismi) 

uz kumita a‘zolarining va texnikaviy kumitalarnining ishlari xakida axbarotlar almashuvini 
tashkil kilish

soxaviy masalalar buyicha manfaatdor bulgan boshka xalkaro tashkilotlar bilan xamkorkil 
kilish kuzda tutiladi.
Turli xalkaro tashkilotlar standartlashtirish, metrolgiya, sertifi-atlashtirish soxalarida me‘yoriy 
xujjatlarni ishlab chikarish, dunyo mamlatlarini shu soxalardagi ilgor yutuklarini umumlashtirish va 
soxalarshicha xar xil yordam kursatish bilan Xalkaro standartlashtirish tashkilot, Xalkaro 
elektrotexnika 
komissiyasi, metrologiya soshasida konunlashtiruvchi Xalkaro tashkilot, sifat 
buyicha yevropa tashkiloti, sinov laboratoryalarini akkreditlash buyicha Xalkaro konferentsiya, 
harbiy yevropa mintaqaviy va iktisodiy tashkilotlari, standartlash va metrologiya buyicha qarab 
tashkilot va boshkalar faol ishlab turibdi. 
Ana shu tashkilotlar va ularning olib borayotgan ishlari, faoliyat doiralari xususida kiskacha 
ma‘lumot berib utish maksadga muvofikdir. 
Sifat buyicha yevropa tashkiloti(EOK) Sifatni nazorat kilish yevropat tashkiloti yeOKK 
(Evropeskaya organimtsiya po kontrolyu kachestva)bulib, uning birinchi konferetsiyasi 1957 
ilda chikarilgan va shu yilning uzida uni imzosi xam tasdiklandi. Sinov laboratoriyalarining 
tasdiklash buyicha xalkaro konferetsiyasi (ILAK) ISO va MEK ishlab chikkan xalkaro koidalarga 
asosan laboratoriyalarni kditlashdan maksad sinov laboratoriyalarni anik sinovlar yoki anik tur 
shovlari (ISO MEK Rukovodstvo 2. 86)utkazishga xukuk berishdan iborat.