Метрология
– юнон тилидан олинган булиб,
“метрон” – ўлчов ,
“логос”
– фан
деган маънони англатади,яъни сўзма-сўз таржима қилганда
ўлчов бирликлари ҳақидаги фандир.
қарич
- қўл кафти ёйилган ҳолда бош бармоқ ва жимжилоқ орасидаги
масофа,
қулоч
- қўллар икки томонга ёйилганда орасидаги масофа,
қадам
- балоғат ёшидаги одамнинг сокин одимлашидаги юриш бирлиги,
тирсак
- кафт ва тирсак орасидаги масофа,
чақирим
- очиқ дала шароитида бирининг товушини иккинчиси эшита
олиши мумкин бўлган масофа,
ладонь
-
бош бармоқни ҳисобга олмаганда қолган тўрттасининг
кенглиги; фут- оёқ тагининг узунлиги;
пядь
-
ёзилган бош ва кўрсаткич бармоқлар
орасидаги масофа, ва
ҳоказолар.
“карат”,
“нўхотча” маъносини англатади
“гран”
“буғдой дони” маъносини билдиради
“Хронология ва метрология” фанининг 8-мавзуси бўйича тест саволлари
Test topshirig‘i
To‘g‘ri javob
Muqobil
javob
Muqobil
javob
Muqobil javob
1.
Metrologiyada o‘lchanadigan
kattalik nimaning xususiyati
sifatida izohlanadi?
*Ob’ektning
Metrning
Kilogramm
ning
Yuzaning
2.
Metrologiyaning
rivojlanishida .....
O‘lchovlar va
tarozilar
Xalqaro
metrik
Grigoriy
kalendarin
Yulian
kalendarining
xalqaro
bYurosi ilmiy
institutining
hukumatlararo
darajada ta’sis
etilishi
muhim
ahamiyatga
ega bo‘ldi.
Konvens
iya
muhim
ahamiyat
ga
ega
bo‘ldi
ing qabul
qilinishi
muhim
ahamiyatg
a
ega
bo‘ldi.
qabul
qilinishi
muhim
ahamiyatga
ega bo‘ldi.
3.
Har o‘lchamli bir nomdagi
kattalik
qiymatining ketma-
ketligi nima deb ataladi?
*Kattalik
shkalasi
Ob’ekt
Metr
Kilogramm
4.
Hozirgi vaqtda Yuzdan ortiq
davlat rasman qabul qilgan
tizim bu nima?
*Xalqaro
birliklar tizimi
Gramm
Metr
Kilogramm
5.
Metrologiya
nimalar
yordamida
kattaliklar
birliklarining
qayta tiklash
usullarini
va
ularning
aniqligini oshirish yo‘llarini
o‘rganadi?
*Etalonlar
Birliklar
Davriyliklar kalendarlar
6.
1719 yil Fransiyada Fanlar
Akademiyasida
tasdiqlangan
o‘lchov birliklari quyidagi
qaysi
javobda
to‘g‘ri
berilgan?
*Fut, dYuym,
yard
Pyad,
mYund,
funt
Litr, gramm,
metr
CHi, livr, pes
7.
1797 yil Fransiyada qanday
o‘lchov
birliklar
etaloni
yasaladi?
*Metr, gramm, ar
Funt, fut,
Yuger
On, pyad,
livr
Metr,
kilogramm
8.
Qachon
o‘lchovlar
va
og‘irliklarning
XI
Bosh
konferensiyasida
birliklarning
yagona xalqaro birliklar tizimi
joriy etildi?
*1960 yilda
1967 yilda 1976 yilda
1989 yilda
9.
“O‘zstandart”
agentligi
qachon tashkil etilgan?
*2002 yilda
2003 yilda 2005 yilda
2009yilda
10.
Gipparx-(eramizgacha 190-
125 yillar) birinchi bulib
nimani aniqlagan
*Oyning
o’lchamini
Yer
o’lchamini
Quyosh
o’lchamini
Yulduzlar
o’lchamini
Тавсия этилган адабиётлар рўйхати:
1.
International vocabulary of metrology – Basic
and general concepts and
associated terms
. // Joint Committee for Guides in Metrology. 2012.
2.
International vocabulary of metrology — basic and general concepts and
associated terms
. // Joint Committee on Guides for Metrology. 2008.
3. Lester A. Ross. Archaeological metrology: English, French, American and
Canadian systems of weights and measures for North American historical
archaeology. 1983. Ottawa. National Historic Parks and Sites Branch Parks Canada
Environment Canada.
4. Исматуллайев П.Р, Масудов А.Н, Абдуллайев А.Х, Ахмедов Б.М, Аъзамов
А.А.
Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш. – Т.:
”Ўзбекистон”. 2001.
5. Қурбонов А.А. Метрология, стандартлаштириш,
сертификатлаштириш
(Олий ўқув юрти талабалари учун ўқув қўлланма). – Т., 2007.
6. Ўзбекистон Республикасининг “Метрология тўғрисида”ги қонуни. 1993-йил
28-декабр.
7. Воҳидов Ш, Қодиров А.Хронология ва метрология.Қисқача маълумотнома.-
Т.:”Янги аср авлоди”, 2010.