Метрология фани, вужудга келиш ва ривожланиш тарихи. Метрология фанининг мақсад ва вазифаси Режа

Метрология хизматларининг интеграциялашиш даври. 
XX асрдаги 
илм-фан ва техниканинг, шу жумладан давлалтлар орасидаги иқтисодий 
муносабатларнинг шиддатли тусдаги ривожланиши метрологияга ҳам ўз 
таъсирини ўтказган. 
Бундаги асосий мақсадлардан бири - ўлчаш 
бирликларининг турли туманлигига барҳам бериш, умумий қабул 
қилинган ўлчаш бирликларини жорий этиш, маҳсулотнинг сифатини 
назорат этишда умумий қоидаларни амалга ошириш ҳисобланган
11
.
Шу аснода ўтган асрнинг ўрталарида асосий иқтисодий салоҳиятга эга 
давлатлар ўртасида СГС ва МКГСС тизимлари жорий этилди. Унинг мантиқий 
якуни сифатида 1960 йил ўлчовлар ва оғирликларнинг XI Бош конференциясида 
бирликларнинг ягона халқаро бирликлар тизими (81) жорий этилди. Бизнинг 
мамлакатимизда ушбу тизим 1982 йилнинг 1 январидан бошлаб ГОСТ 8.417-
81 асосида жорий этилган. 
3.
Метрология фанининг мақсад ва вазифаси.
Метрология асослари 
фанини ўрганишдан мақсад - талабаларда халқ хўжалигининг техника-
технология, менежмент ва маркетинг соҳаларидаги ишлаб-чиқариш, савдо, 
назорат ва истеъмол билан боғлиқ бўлган турли метрологик масалалар билан 
шуғулланиш борасида етарли билим ва малакаларни ҳосил қилишдир. 
Асосий вазифалар эса талабаларни узлуксиз таълим тизимида 
метрология асослари бўйича тайёрлашдан келиб чиқади. Бунда махсус 
фанлар доирасида ривожланувчи ва чуқурлашувчи метрология, 
квалиметрия, сифатни ўлчаш бўйича фундаментал маълумотлар 
ўрганилади
12
.
11
Lester A. Ross. Archaeological metrology: English, French, American and Canadian systems of weights and 
measures for North American historical archaeology. 1983. Ottawa. National Historic Parks and Sites Branch Parks 
Canada Environment Canada. 
12
 International vocabulary of metrology – Basic and general concepts and associated terms. // Joint Committee for 
Guides in Metrology. 2012. 

---

 
Ўлчашлар инсон фаолиятининг ажралмас бир бўлаги бўлиб,унинг 
хаётини ўлчашларсиз тасаввур этиб бўлмайди.Киши эрта билан уйғёнган 
заҳоти,биринчи навбатда вақтни белгилайди,чой ичганда эса ҳароратни ,ишга 
ёки ўқишга қайтаётганда масофани ва ҳ.к. Ўлчашлар узлуксиз,такрорий ёки 
даврий равишда ,баъзан билган ҳолда,баъзан эса билмаган ҳолда содир бўлиб 
туради. Она табиат инсонга шундай бир ажойиб ,фақат ўзигагина хос бўлган 
хусусиятни, яъни ҳиссиётни берганки, бу нафақат инсонлар учун ,балки барча 
тирик мавжудот учун ҳам хос бўлган бебаҳо инъомдир.ҳиссиётни ўта 
мураккаб бир ўлчаш асбоби сифатида тушунишимиз мумкин. Аммо шуни 
таъкидлаш жоизки, атрофимиздаги муҳитни, борлигини фақат ҳиссиёт 
воситасидагина билиш бугунги кунга келиб, етарли бўлмай колди.Фараз 
қилайлик,електр тармоғидаги кучланишнинг қийматини билмоқчисиз. 
Табиийки,фақатгина ҳис этиш органлари орқали буни амалга ошириб 
бўлмайди. Бунинг учун бизга “волтметр” деб аталадиган восита лозим 
бўлади.Бундан ташари,ушбу ўлчаш асбобидан фойдаланиш учун мавжуд 
тартиб-қоидаларни ҳам билиш лозим бўлади.