Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1

Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak y o ‘q. — T.: Sharq, 1998. 6-b.

---

da tarix n i yaratishga boMgan m unosabat boshqa geografik hudud- 
lar m am lakatlari ta rix in i yaratish uslublaridan m a’lum darajada 
farqlangan. B undan Sharqda yaratilgan tarixiy asarlarnin g o ‘zi- 
ga xos xususiyatlari, tarix iy asarlar m u alliflarining tarix asarlarini 
yaratish yoki tarixiy jaray o n lar tavsifini yoritishdagi asosiy falsafiy 
qarashlari va yondashuvlari, Sharq tarix ch ilarin in g tarixnavislik ja- 
rayonida rioya etgan tam oyillari, ilm iy yondashuvlari va uslublari- 
ni o ‘rganishni ham m az k u r fanning asosiy vazifalaridan biri sifa- 
tida e ’tiro f etish lozim . S hundan kelib chiqqan holda qoM lanmada 
Sharq tarix falsafasining ayrim xususiyatlari haqida ham so‘z yu- 
ritiladi.
Z am onaviy ijtim oiy fan la r sohasida tarixiy xotira tu sh u n c h a - 
si va tam oyiliga e ’tib o r kuchayib b o rm o q d a. Z am onaviy tarix fa- 
n ida tarixiy xotira a lo h id a m avjud tam oyil em as, balki fan lar- 
aro yondashuv asosida sh a k lla n ib borayotgan alo hid a m axsus fan 
sohasiga aylanib b o rm o q d a . Tarixiy xotira nazariyasi faol tarz d a
rivojlanib b o rm o q d a. A yniqsa, tarix d a rsla rin in g o ‘qitilishi ja ra - 
yonida tarixiy xotira tu sh u n c h a sin in g am ald a qoM lanilishiga kat­
ta u rg 'u b e rilm o q d a. M a zk u r qoM lanm ada tarixiy xotira va ta r i­
xiy o ng tu sh u n c h a lari h aqida ham so‘z yuritiladi.
Q oM lanm ada m an b a lar va u lard an foydalanish tam o yillari xu- 
susida ham so‘z y u ritilad i. Tarix fani tad q iq o tlarin in g bu so h asi­
da tarixchi o lim la r to m o n id an bildirilgan fikrlar va n azariy alarn i 
ta h lil qilgan holda tarix iy m an b alar va dalil intcrpretatsiyasi 
m asalalarid a m anitiqiylik va m antiqiy izchillik m asalasi haqida 
b ir q a to r fik rlar va farazlar berib oMiladi. S huningdek, qoMlan- 
m ada tala b ala rn in g o ‘tilayotgan m avzularni tera n ro q o ‘zlash ti- 
rish larin i o so n lash tirish m aqsadida fan term inologiyasiga oid bir 
q a to r so‘zlar va u la rn in g tarix fani h am da tarix fani tad q iq o t- 
lari bilan bog'liq vazifalari va izohli tu sh u n ch alari berib oMilgan. 
«Tarix fani m etodologiyasi» fanini o'qish davom ida tarix iy bilim - 
lar nazariyasi haqidagi tu rli fik rlar o ‘rganiladi, u larn in g tarix iy 
bilim larga xos boMgan ustuvor yo'nalish lariga asosiy e ’tib o r qa- 
ratiladi.
Ю

---

QoMlanma m az k u r fan yuzasidan dastlabki tajrib alard an sana-