Metallurgiya kOmBinatı nawayi mámleketlik kánshilik instituti

Atmosfera hawasınıń pataslanıwınıń insanǵa, ósimlik hám haywanat dúnyasına tásiri
Qorshaǵan-ortalıqqa shıǵatuǵın ximiyalıq zatlar hám fizikalıq faktorlar arasında kanserogen elementlar eń qáwiplisi esaplanadı. Konserogen elementler tiri organizmde júdá qáwipli elementlardıń rawajlanshiga úlken tásir jetedi. Organizmde payda bolǵan konserogen elementlar (dem alıw jolları arqalı, azıq -awqatlar menen hám taǵı basqa ) odan shıǵa almaydı.
Konserogen elementlar toparına polisiklik aromatik uglevodorodlar (mısalı, benz (a) piren S₂₉ N₁₂), epoksidlar, tórt xlorli uglevodorod (SSN4), xloroform, metall birikpeleri (mısalı, barilliy oksidi, xrom oksidi, nikel sulfidi, qorǵasın birikpeleri) hám basqa elementlar kiredi. Atap aytqanda, benz (a) piren eń kúshli kanserogen element esaplanadı. Ol kómir, neft ónimleri hám slaneslardi jandırúanda payda boladı. Avtomagistral jolları átirapında, ıssılıq elektr stansiyalarında, metallurgiya zavodları hám sexlarında onıń eń joqarı konsentrasiyasi payda boladı.
Biologiyalıq qabıq óz-ara ajıralmas baylanısqanlıǵı sebepli pataslanǵan atmosfera hawası tábiyaattıń basqa komponentlerine unamsız tásir kórsetedi. Nátiyjede suw hám topıraqtıń tábiy jaǵdayında, insan organizminde, ósimlik hám haywanot dúnyasında unamsız ózgerisler payda boladı. Júrak-qan tamırları sistem zıyanlansa, qan basımı asadı, rak, bronxit hám ókpe kesellikleriniń kóbeyiwine sebep boladı.
Bir adam ortasha bir sutkada 25 kg hawa menen dem aladı. Nátiyjede hawa quramındaǵı zıyanlı shańlar, qurım hám gazlar organizmde toplanaberedi.. Bul bolsa, sekin-uyań insan organizminiń hálsirewine alıp keledi hám nátiyjedec organizm túrli infekciyalarǵa etarli dárejede qarsılıq kórsetiw qábiletin joǵatadı. Bulardıń barlıǵın bólek mısallarda kórip shıǵamız.