Metall oksid nanostrukturalarni sintezlash va ularning fotokatalitik xususiyatlarini o‘rganish Magistr akademik darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya

Birinchi sharoit: Birinchi sharoitda ruh manbai sifatida Zn(NO₃)₂ birikmasi qo‘llanildi. Aralashmada foydalaniladigan birikmalarni electron tarozi yordamida aniq o‘lchab olamiz, bunda biz 0.5 litr suv uchun quyidagi o‘lchashlarni bajaramiz Zn(NO₃)₂ rux nitrat 0.037 g olamiz, HTMA dan 0.0145 g o‘lchab olamiz O‘lchab olingan ushbu moddalarimizni distillsngan suvda aralashtirib olamiz bunda maxsus magnitli aralashtirgichdan foydalanishimiz mumkun. Aralashmamiz tayyor bolgandan song aralashmamizni 90^o C bolgan haroratda 4 soat mobaynida2.1-rasmda ko‘rsatilgan eksperimental qurilma yordamida qizdiramiz.
Ikkinchi sharoit: ZnO nanostrukturalari ishqoriy eritmada gidrotermal usul yordamida sintez qilindi. Gidrotermal eritma ikki qismdan iborat: 0.5 M ZnSO₄ va 4M KOH suvli eritmalari. 0.5 M ZnSO₄ eritmasi asta-sekin 4 M KOH eritmasiga kuchli aralashtirish bilan qo‘shildi. Shundan so‘ng, aralashma gidrotermal sharoitda 70ºC haroratda 4 soat mobaynida saqlandi. Reaksiya tugagach hosil bo‘lgan mahsulot filtrlandi va keyin distrlangan suv bilan yuvilib, va nihoyat 60ºC da quritildi.



2.1- rasm. ZnO nanostrukturalarini gidrotelmal usulda sintezlash qurilmasi. (a) qurilmaning sxematik chizmasi va (b) real qurilmaning fotosurati.
2.2. Namunalarni morfologik va mikrostrukturaviy tahlili qilish usullari
Tayyorlangan ZnO namunalarni morfologiyasini aniqlash uchun edi
ZEISS EVO 10 skanlovchi elektron mikroskop (SEM) yordamida tadqiq etildi.
(shakl.27). ZEISS EVO 10 ning asosiy parametrlari quyidagilardir: elektronlarni tezlashtiruvchi kuchlanish 5-30 kV, electron nur diametri 30 nm, ajratib olish qobiliyati 3 nm, qayd qilinuvchi signal sifatida ikkilamchi elektronlardan foydalanilgan. SEM kuzatuvlaridan oldin namunalar aluminiy tagliklarga joylashtirildi. Tayyorlangan namunalar sirtiga uglerod (C) yupqa plyonkasi o‘tkazuvchi qatlam sifatida Quorum QPlus magnetron sputtering (purkagich) uskunasi yordamida qoplandi (2.2-rasm).

2.2-Rasm. Quorum QPlus magnetron sputtering qurilmasi.

2.3-Rasm. ZEISS EVO 10 Skanlovchi electron mikroskopi
Olingan nanoporoshkaning fazaviy tarkibi va tuzilishini aniqlash GI-XRD, PANalytical, Empyrean difraktometrida Cu-kα radiatsiya bilan o‘lchandi (to‘lqin uzunligi l = 1,54187 λ). Rentgen trubkasini kuchlanish 50 kv, to‘k kuchi 60 mA; monoxromatorsiz Cu katod. O‘lchashdagi difraktsion burchaklar diopazoni 30° dan 80° gacha oraliqda. Namunalar (kukunlar) mahsus taglikga belgilangan miqdorda joylashtirilib, sirti taglik o’lchamlari darajasida tekislandi.

2.4-Rasm. PANalytical empyrean roentgen diffraktometrini tashqi ko‘rinishi.