Menejmentga kirish

Norasmiy tashkilotlar tavsifnomasi. 
Norasmiy tashkilotlar bir vaqtning oʻzida rasmiy tashkilotlarga ham oʻzshab 
ham oʻxshamay qolishi mumkin. Shuning uchun norasmiy tashkilotni 
tavsifnomasini aks ettiruvchi belgilarni ajratib chiqish mumkin:
1) ijtimoiy nazorat. Norasmiy tashkilotlar oʻz a’zolari ustidan ijtimoiy 
nazoratni amalgam oshirib boradilar. Gap mumkin boʻlgan va mumkin boʻlmagan 
guruh andozalariga oid belgilarni oʻrnatish va mustahkamlash ustida borayapti. 
Ta,iiyki, kim ushbu belgi (norma) buzsa oʻz navbatida chetlashishiga olib keladi. 
Shu munosabat bilan menejer norasmiy tashkilot tomonidan amalgam 

---

136 
oshirilayotgan ijtimoiy nazorat rasmiy tashkilot intilayotgan maqsadni bajarilishiga 
ijobiy ta’sir etishini bilishi kerak;
2) oʻzgarishlarga 
qarshilik. 
Norasmiy 
tashkilotlarda 
hamma 
vaqt 
oʻzgarishlarga qarshilik kuzatib boriladi. Bu qisman shu narsadan dalolat beradiki, 
oʻzgarishlar norasmiy tashkilotning bundan keyingi faoliyatiga xavf tugʻdirishi 
mumkin;
3) norasmiy liderlar. Norasmiy tashkilotlar ham oʻz lider (yoʻl 
boshlovchi)lariga ega boʻladilar. Rasmiy tashkilot liderlarining norasmiy tashkilot 
liderlaridan farqi shundaki ular rasmiy vakolatga ega boʻlib unga ajratilgan aniq 
vazifalar qamrovida harakat qiladi.
Norasmiy lider tayanchi – uni guruh tomonidan qoʻllab-quvvatlanishi. 
Norasmiy liderning ta’sir doirasi rasmiy tashkilotning ma’muriy doirasidan chiqib 
ketishi mumkin.
Norasmiy lider ikki birinchi darajali vazifani bajarishi mumkin: guruhga oʻz 
maqsadlarini amalga oshirishiga yordam beradi, uning faoliyatini qoʻllab-
quvvatlaydi.
Tashkiloltda 
norasmiy 
guruhning 
koʻpincha 
mehnat 
jamoasini 
mustahkamlaydi. Rasmiy tashkilot rahbari esa bunday guruhni qoʻllab-quvvatlashi 
kerak. Misol uchun “Korging glass” (AQSh) firmasi xodimlararo keraksiz 
muloqotlarni kamaytirish maqsadida binoda lift oʻrniga escalator oʻrnatgan, 
“MMM” (AQSh) firmasi ovqatlanish vaqtida va boshqa holatlarda tasodifiy 
suhbatlarni kamaytirish uchun klublar tashkil etgan. Bularning hammasi jamoaga 
boʻlgan xis-tuygʻuni bu erda nafaqat mehnat davomida balki ish vaqtida ham 
hamkorlik va birlikni kuchaytiradi. Ish vaqtidagi va ishdan tashqaridagi oʻrtoqlik 
munosabatlar, hamkorlik va oʻzaro yordam tashkilotda sogʻlom psihologik muhitni 
shakllantiradi.