"menejment va iqtisodiyot"

7.2.Tashkiliy tuzilma turlari. 
Oldingi  paragrafda  keltirilgan  qoidalar  va  omillar  ta`sirini  inobatga  olgan 
holda  boshqaruvning  tashkiliy  tuzilmalarini  loyihalash  mumkin.  Ularning  asosiy 
turlari  sifatida  quyidagilarni  keltirish  mumkin:  chiziqli  (pog’onali),  chiziqli-shtabli, 
funktsional,  chiziqli-funktsional,  dasturli  maqsadli,  chiziqli  mahsulotli  (divizional), 
matritsali,  loyihali,  xoldingli  tuzilmalar. 
Menejmentning quyidagi asosiy tashkiliy
  tuzilmalari ma`lum: 
 
 
 
 
    7.1 - chizma.  Menejment tuzilmasining  tashkiliy   turlari.   
 
Chiziqli  tashkiliy  tuzilma  menejment  tuzilmasining  eng  sodda  turi  bo`lib,  u 
quyidagi  ko`rinishga  ega.(7.2-chizma).   
 
 
Menejment  tuzilmasining  tashkiliy  turlari 
Chiziqli 
(pog’onali) 
tuzilma 
Chiziqli 
shtabli 
tuzilma 
Funktsional 
tuzilma 
 
Chiziqli 
funktsional 
tuzilma 
 
Dasturli 
maqsadli 
tuzilma 
А 
 Б 
 В 
Tsex  boshliqlari 
(prorektorlar) 
А 
А 
 
Б 
Б 
Б 
 1 
Direktor(rektor) 
В 
В 
Uchastka 
masterlar 
(dekanlar) 

---

126 
 
 
 
 
 
                                                                                                 
 
Bunda  menejmentning  hamma  funktsiyalari  korxona  rahbari  (1)  qo`lida 
to`planib,  barcha  quyi    rahbarlar  (A,B,V)  va  ishlab  chiqarish  bo`g’inlari  (A
1
,  A
2
; 
B
1
,  B
2
;  V
1
,V
2
)  unga  bo`ysunadi.  Har  bir  rahbar  o`ziga  ishonib  topshirilgan 
bo`linma  faoliyatini  yakkaboshchilik  asosida  boshqaradi  va  barcha  zarur qarorlarni  
mustaqil  ravishda  qabul  qiladi.  Bo`ysunuvchi  xodimlar  faqat  o`zlarining  bevosita 
rahbarlarining  farmoyishlarini  bajaradilar.  Yuqori  turuvchi  rahbar  xodimlarga 
ularning  bevosita  boshlig’ini  «chetlab»  murojaat  qilmasligi  kerak.  Masalan, 
korxona  direktori  tsex  boshlig’ini  chetlab  masterga  buyruq  bermasligi  kerak.  Shu 
tariqa  rahbarlikning  vertikal  chizig’i  va  bo`ysunuvchilarga  ta`sir  ko`rsatishning 
to`g’ridan-to`g’ri  yo`li  ochiladi.Chiziqli  struktura  boshqaruvda  ixtisoslikning 
yo`qligi  bilan  xarakterlanadi  va amaliyotda  sof holda kam qo`llaniladi.   
Chiziqli  strukturaning  o`ziga  xos  ijobiy  tomonlari  hamda  salbiy  kamchiliklari 
mavjud  (7.1-jadval). 
                                                                                                   
7.1-jadval