Menejment nazariyasi

1.6. K ursning m azm uni va vazifalari
M enejm ent kursining m azm unini iqtisodiyotni boshqarish, 
menejment tizimlari va uni tuzishning tashkiliy shakllari, iqtisodiy

---

mexanizmi va menejment uslublari, menejment texnika va texnologi- 
yasining nazariy va uslubiy asoslarini o'rganish tashkil etadi. M e­
nejment boshqaruv faoliyatining umumiy qonuniyatlari va tamo- 
yillari, menejment tizimiga ta ’sir usullarini shakllantiradi, boshqaruv 
apparatining aniq vaziyatlardagi harakatlari va o'zini tutish hollari- 
ni umumlashtiradi, iqtisodiyotni boshqarishning nazariy va amaliy 
tomonlarini o'rganadi. Menejment nazariyasi boshqaruv faoliyati­
ning qirralarini butun bir majmua ko’rinishida, nazariy tahlil va 
mantiqiy uslub asosida, boshqaruvning asosiy qonuniyatlari va 
usullarini ajratib o'rganadi.
Menejmentning amaliy tomonlari quyidagi aniq vazifalarni hal 
etishga: iqtisodiyotni bozor munosabatlariga o'tishiga, foyda olish- 
ga, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, aholi ijtimoiy himo- 
yasini kuchaytirishga, kishilar m a’naviy darajalarini o‘stirish va 
boshqalarga qaratilgandir.
Uning nazariy tomonlarining asosiy vazifalari quyidagilar:
- menejmentning nazariy asoslarini o'rganish;
- bozor iqtisodiyoti sharoitida menejmentning asosiy usullari­
ni o'rganish va amaliyotga tatbiq etish;
- menejment faoliyati sohasida kasbiy mahorat bilimlarini egal- 
lash;
- menejment tamoyillari, funksiyalari haqida tushuncha berish;
- menejment jarayonida kommunikatsiyalar va ulardan foy- 
dal?nish ko'nikmalarini hosil qilish;
- rahbarlik faoliyati bo'yicha kasbiy mahorat uslubi va madaniyati 
haqida bilim berish;
- 0 ‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida menejment tizimini 
o'rganish va tahlil qilish;
- xorijiy tajribalarni o'rganish, ulami taqqoslash asosida o'qitish, 
o'rgatish va b.
Menejment nazariyasi fani o'zining maqsad, vazifa, funksiyalari- 
dan kelib chiqib, boshqa umumiqtisodiy, gumanitar, tabiiy, matema- 
tik fanlar bilan uzviy bog'liqlikda rivojlanadi. Fanning uslubiy asosini 
iqtisodiy nazariya, menejment, bozor nazariyasi fanlari belgilaydi. 
Bundan tashqari, sotsiologiya, psixologiya, personalni boshqarish, 
ekonometrika, tarmoq iqtisodiyoti kabi fanlar bilan aloqadordir.

---

C h u nk i m enejm ent asosan kishilarni, ja m iy a tn i boshqarish 
bo'lganligi uchun, mehnatni tashkil etish, ishchi o'rinlarini, shart- 
sharoitlarini yaratish, belgilangan vazifalar bajarilishi yuzasidan 
nazorat qilish, faoliyat n atijalarin i baholashda sam aradorlik 
ko'rsatkichlarini qo'llash, qolaversa, menejmentda rahbarning psixo- 
logiyasi, madaniyati o'ziga xos uslubga ega bo'lishini taqozo etish 
va ularni o'rganish m enejm ent nazariyasi fanining yuqorida 
ta ’kidlangan fanlar bilan bog'liqlikda, birgalikda rivojlanishiga asos 
bo'ladi.
Xulosa
Menejment insonlarni ongli mehnatga, tadbirkorlikka qiziqti- 
rish, ishga mas’uliyatliligini nazorat qilish, ularning bilim va 
ko'nikm alarini faoliyatga ijobiy ta’sir ko'rsatishini ta’minlash, 
rag'batlantirishni tashkil etishdir. Fanning predmeti xo'jalik yuritish- 
ning barcha bo'g'inlarida boshqaruvni tashkil etish shakllari va 
uslublarini ifodalovchi nazariy hamda amaliy tamoyillar majmuidan 
iborat. Menejment usullarini puxta egallagan, qo'llay biladigan rah- 
bar nafaqat ishlab chiqarish faoliyatini samarali boshqarishga, qola­
versa, butun iqtisodiyotni rivojlantirishga katta ta’sir ko'rsatadi. 
«Bugungi kunning eng muhim vazifasi, - deb ta’kidlaydi Preziden- 
timiz Islom Karimov, - hayotimizning barcha sohalarida, ayniqsa, 
boshqaruvda, respublika miqyosida, viloyat, tuman, qishloq va 
mahallalarni boshqarishda, tarmoq bo'g'inlarini idora etishda yan- 
gicha fikrlaydigan, qiyin damlarda mas’uliyatni o‘z zimmasiga ola- 
digan, hayot bilan hamqadam yurishga qodir, iymoni pok, bilim- 
don, ishbilarmon odamlarni topish, ularga ishonch bildirishdan 
iborat».