Menejment nazariyasi

III. O’QITUVCHILARGA KEYS YECHISH 
VARIANTLARI
1. Bozor tadqiqotlari, undagi iste’molchilar talabi darajasini 
o'rganish natijalariga asoslanib va «Toshkent yog'-moy kombina­
ti» O A Jning bugungi kundagi imkoniyati, kelgusidagi rejalariga 
tayanib ushbu qo'shma korxonaning yog' mahsulotlari yetishtirish 
bo'yicha m arketing strategiyasini ishlab chiqishda dastlabki 
ma’lumot sifatida 6 xil yog': 2 xil paxta yog'i va 4 xil o'simlik yog'i 
ishlab chiqarishning 2005-yildagi hisobotdagi 288300 kgni ishlab 
chiqarishdagi yuqori foyda keltiradigan muqobil resurslar taqsimo- 
tining variantini topish maqsad qilib qo'yildi.
2. Ushbu holda fermer xo'jaligi oladigan sof foyda 2266258 
ming so'mga teng.
Tadqiqot maqsadidan kelib chiqib, ushbu qo'shma korxonaning 
kelgusidagi rivojlanishi uchun intensiv va diversifikatsiya o'sish 
variantlarini tanlash orqali marketing strategiyasini ishlab chiqish 
lozim.
3. Buning uchun esa, hozirda ishlab chiqarilayotgan yog'ning 
ba’zi yuqori foyda keltirmayotganlari o'rniga yangi yog' turlarini 
ishlab chiqarish, masala yechishda m a’lumbtlar doirasi kengligini 
hisobga olgan holda, paxta yog'i, o'simlik yog'ini ishlab chiqarishni 
o'z
holatida qoldirishni lozim topdik. Yangi turdagi yog'lar assorti- 
mentini aniqlashda iste’mol bozoridagi xaridorlarning talab va is-

---

taklari og'zaki so'rovlar orqali atroflicha o'rganildi. Ularning ko'p- 
chiligi mahsulot sifatini saqlash va xarid qobiliyatidan kelib chiqib, 
yog'larni sotib olishda ular og'irligining 1 kg bo‘lishini afzal 
ko'rishadi. Shuning uchun o'rganilayotgan qo'shma korxona mar­
keting strategiyasini ishlab chiqishdagi muqobillashtirish masalasini 
yechishda bu kabi holatlar hisobga olindi va hozirda ishlab chiqari- 
iayotgan yog' mahsulotlari assortimenti tarkibida 500 grammli 
«O ’simlik yog'», «Paxta yog'i» mahsulotlari xisobga olindi.
4. Masala yechishda qo'shma korxona imkoniyatini oldingi 
darajada deb hisobladik, chunki ushbu korxonadagi o'rnatilgan 
dastgohlar hozirda to'la quvvat bilan ishlayotgani yo'q, qolgan 
resurslardan ham foydalanishda hali foydalanilmayotgan ichki im- 
koniyatlar mavjud.
5. Korxonaning va u ishlab chiqarayotgan tovarlarning iste’mol 
bozoridagi raqobatbardoshligini baholash orqali «tovar-bozor» mar­
keting strategiyasi matritsasi tuziladi. Ushbu matritsa korxona ishlab 
chiqarish ko'lamiga bog'liq bo'lmagan holda uning ishlab chiqarish 
quw atini oshirish bo'yicha strategiyani ishlab chiqishda qo'llaniladi. 
Ushbu matritsa savdo-sotiq hajmini saqlash yoki oshirish uchun 
to'rta muqobil marketing strategiyasidan (bozorga chiqish, bozor­
ni rivojlantirish, mahsulot ishlab chiqarish va diversifikatsiya) foy- 
dalanishni nazarda tutadi.
6. Umuman, marketing strategiyasi bir qancha quyidagi vazi- 
falarni hal etish imkonini beradi:
- o’z ichki imkoniyatlarini tahlil qilish orqali qaysi mahsulot 
turlarini qancha miqdorda ishlab chiqarish zarurligini aniqlash;
- firma o'sish strategiyasining variantlarini tanlash;
- qanday ishlab chiqarishlarni saqlab qolish, ishlab chiqarish 
ko'lamini hozirgi holatda saqlab qolish yoki uni kengaytirish, zarar 
keltiradigan ishlab chiqarishlardan voz kechish hamda ushbu ish­
lab chiqarishga o'tish.
Olingan natijalar asosida korxonaning raqobatga bardoshliligi, 
moliyaviy ahvoli, ichki imkoniyatlarini hisobga olgan holda «Toshkent 
yog‘-moy kombinati» O AJ qo'shma korxonasi uchun «iste’molchi 
talabi-korxona imkoniyati-qo'shimcha tadbirlar» m atritsasining 
variantini taklif etamiz.

---

IV. AMALIY MASHG’ULOTLARDA M U AM M OLI 
HOLATLARNI YECHISH BO'YICHA O’QITISH 
TEXNOLOGIYASI