Menejment asoslari fanining mohiyati, predmeti va uslublari

1.3. Fanning boshka fanlar bilan alokadorligi


Menejment fani kuyidagi ya’ni: iktisodiy nazariya, korxona iktisodi, mexnat iktisodi va sotsiologiyasi, marketing, mikro va makro iktisod, tadbirkorlik asoslari, psixologiya, xukukshunoslik, matematika, fizika, texnika fanlari va boshka fanlar bilan boglik xolda o‘rganiladi.


1.4. Fanning predmeti maksadi va vazifalari


Menejment – bu inglizcha so‘z bo‘lib, ingliz tilining Oksford lugatida berilgan ta’rifga binoan u:
- boshkaruv xokimiyati va san’ati;

- resurslarni boshkarish bo‘yicha aloxida moxirlik va ma’muriy ko‘nikmalar tushuniladi.

Boshkacha so‘z bilan aytganda, menejment – bu boshkaruv, ya’ni resurslarni, odamlarni boshkarish, samarali faoliyat olib borish va foyda olishni bilish, uni ko‘paytirish jarayonidir. Boshkaruv esa o‘z navbatida-bu tanlov, karor kabul kilish va uning bajarilishini nazorat kilish jarayonidir.
Demak menejment fani bu – boshkaruvchiga tanlovni to‘gri amalga oshirishni va okil karorni, karor kabul kilishni o‘rgatuvchi fandir.
Menejmentning moxiyati ishlab chikarish usuli, ijtimoiy-iktisodiy munosabatlar darajasi, ishlab chikarish kuchlari rivojlanishiga boglik xolda
o‘zgaradi. Ishlab chikarish ravojlanishi va iktisodiy alokalar murakkablashuvi bilan boshkaruv xam murakkablashadi va mustakil fan sifatida ajralib chikadi. Mulkchilikning turli shakllari mavjud bo‘lgan sharoitda tovar ishlab
chikaruvchilar o‘rtasida rakobat vujudga kelib, u ishlab chikarishni boshkarish, foydani ko‘paytirishga yo‘naltiriladi. Shundan kelib chikib, menejment kuyidagilarni o‘rganadi:
- boshkarish nazariyasi va amaliyoti;

- boshkarish obekti va subekti;

- boshkarish tamoyili va usullari;

- boshkarish madaniyati;

- menejer va uning fazilatlari;

- menejer reytingi;

- boshkarishda kirishuvchanlik va karor kabul kilish;

- boshkarish funksiyalari;

- xodimlarni boshkarish;

- ishlab chikarishni boshkarish;

- samaradorlikni boshkarish;

- o‘z-o‘zini boshkarish;

- xududiy boshkarish va xokozolar.

Fanning maksadi o‘kuvchilarga boshkarish muammolariga nisbatan kizikish amaliy tashkilotchilik faoliyatiga ishtiyok uygotishdan iborat.
Menejmentni asosiy vazifasi esa, jamiyat rivojlanishining obektiv konunlari talablarini xisobga olgan xolda va iktisodiyotni boshkarish amaliyotini umumlashtirish asosida iktisodiyotni samarali boshkarish uchun zarur bir maksadga yo‘naltirilgan xarakatlar tamoyillarini ishlab chikishdan iborat.