Меҳнат ва касб таълими

Foydalanilgan adabiyotlar 
1.
O`qituvchilarni masofadan qayta tayyorlash va malakasini oshirish. T.: 2006, 
2007.
2.
Zamonaviy dars. T.:2007. J.Yo`ldoshev va boshqalar.
3.
Sh.Qurbonov, E.Seytxalilov. Ta`lim sifatini boshqarish. T.: “Turon-Iqbol”. 
2006-yil.
 
MEHNAT TA’LIMI DARSLARINI О‘QITISH 
METODLARI VA TA’LIM TEXNOLOGIYASI SAMARADORLIGI 
A.Ochilov, SH.G‘aniyeva
QarDU “Mehnat ta’limi” kafedrasi katta о‘qituvchisi

Maktab о‘quvchilarining mayllari, havaslari, intilishlari, xohishlari, motivlari, 
ezgu-niyatlari xususan kasb koriga bо‘lgan qiziqishlari mehnat (texnologiya) 
ta’limi darslarida vujudga keladi. Shu sababli mehnat ta’limi jarayonining eng 
muhim jihatlaridan biri ta’lim metodlaridir.
Ta’lim metodi – о‘qituvchi tomonidan о‘quvchilar ongiga bilim, kо‘nikma va 
malakalarni singdirish va о‘quvchilar tomonidan bu bilim, kо‘nikma hamda 
malakalarni о‘zlashtirish usullarini tavsiflaydi. Mehnat ta’limi darslarining asosiy 
qismi amaliy mashug‘lotlardan iborat bо‘lib, bunda о‘quv ustaxonalarida talimi 
metodlari о‘qituvchi bilan о‘quvchilarning birgalikda tashkil qilingan faoliyatini 
tashkil etadi. Mehnat ta’limi darslari jarayonida quyidagi metodlardan 
foydalaniladi. Ular bilim va kо‘nikma manbalari jihatdan nutqiy (tushuntirish) 
suhbat yozma yо‘riqnoma berilgan buyum loyihasini tushunish va boshqalar: 
kо‘rgazmali (mehnat usullari va xarakatlarni kо‘rsatish, kо‘rgazmali qurollarni 
namoyish qilish, bevosita buyumlarni tayyorlash texnika xavfsizligiga rioya qilish 
vazifalarini va hakazolar usullariga bо‘linadi. Ta’lim metodlarini asosan quyidagi 
uchta guruxga ajratish mumkin;
1.Ta’limning og‘zaki metodlari.
2.Ta’limning kо‘rgazmali metodlari.
3.Ta’limning amaliy metodlaridan iborat bо‘lib mehnat ta’limi darslarida 
amaliy mashg‘ulotlarni olib borishjarayonida olgan nazariy bilimlarini amalda 
qо‘llash va sinash, ularni kelgusi о‘qituvchilik faoliyatida samarali foydalanish 
imkonini beradi deb hisoblaymiz. 

---

277 
Mehnat ta’limi darslarining amaliy mashg‘ulotlarini о‘rta umumta’lim 
maktablarida asosan quyidagi 5 ta yо‘nalishlarda olib boriladi:
-
yog‘ochga ishlov berish texnologiyasi 
-
metallga ishlov berish texnologiyasi 
-
gazlamalarga ishlov berish texnologiyasi 
-
pazandachilik asoslari 
-
qishloq xо‘jaligi asoslari 
Ushbu har bir mehnat darslarining yо‘nalishlari xalq hunarmandchiligi, 
ishlab chiqarish asoslari va kasb – hunar tanlashga yо‘naltirish bilan yakunlanadi.
О‘quv fani bо‘yicha ta’lim texnologiyasi quyidagilardan kelib chiqib ishlab 
chiqiladi: 

О‘rta umum ta’lim maktablarida ta’limni texnologiyalashtirish qoidasi; 

Mehnat ta’limi fani bо‘yicha о‘quv axborot maqsadi, tuzilmasi, mazmuni 
va hajmi; 

Davlat ta’lim standartida tomonidan belgilangan, о‘quv rejasida aniqlab 
berilgan vaqtda va berilgan sharoitda ta’lim berish maqsadiga erishishni 
kafolatlovchi о‘qitish, muloqot, axborot va boshqaruvning yо‘l va vositalarini 
tanlashning konseptual yondashuvlari. 
1. Kirish. 
Ta’lim texnologiyasining bu qismida iqtisodiyotning bozor tamoyillari 
keskinlashuvi 
sharoitida 
va 
jamiyatning 
demokratiyalashuvida 
ta’limni
texnologiyalashtirishning 
dolzarbligi 
asoslanadi, о‘quv fani bо‘yicha ta’lim
texnologiyasining tuzilishi bayon etiladi va nazariy va amaliy mashg‘ulotlariga 
loyihalangan о‘qitish texnologiyasiga qisqa tavsiflar beriladi.