Ишга биринчи марта қабул қилинган ва банкда беш кундан ортиқ ишлаган шахсларга иш берувчи меҳнат дафтарчасини юритиши шарт. Ўриндошлар бундан мустасно.
Банкнинг кадрлар билан ишлашга масъул бўлган ходими етти кунлик муддатдан кечиктирмай ходимнинг меҳнат дафтарчасига тегишли ёзувни киритиши ва у киритилиши керак бўлган шахсий варақа Т-2 шаклига имзо қўйдирган ҳолда ёзувнинг меҳнат дафтарчасидаги ёзув билан аниқ мувофиқлигини таништириши шарт.
Ходимнинг хоҳишига қараб меҳнат дафтарчасига банкда ўриндошлик асосида ишга қабул қилиши тўғрисидаги буйруқ ёки бошқа корхонада ўриндошлик бўйича ишлаш тўғрисидаги маълумотнома асосида ўриндошлик бўйича ишлаш даврлари тўғрисидаги ёзув киритилади.
8-§. Меҳнат шартларига оид масалалар
Иш берувчи ва унинг манфаатларини ҳимоя қиладиган бошқа мансабдор шахслар ходимдан унинг меҳнат мажбуриятларига кирмайдиган ишларни бажаришни, қонунга зид ҳаракатларни содир этишни, шунингдек ходимнинг ёки бошқа шахсларнинг ҳаёти ва соғлиғини хавф остига қўядиган, ор-номуси ҳамда шаънини камситадиган ҳаракатлар содир этишни талаб қилишга ҳақли эмас.
Меҳнат шартлари деганда меҳнат жараёнидаги ижтимоий ва ишлаб чиқариш омилларининг жами тушунилади.
Ижтимоий омиллар жумласига меҳнат ҳақи миқдори, иш вақтининг, таътилнинг муддати ва бошқа шартлар киради.
Техника, санитария, гигиенага оид, ишлаб чиқариш-маиший ва бошқа шартлар ишлаб чиқариш омиллари деб ҳисобланади.
Меҳнат шартномаси тарафлардан бирининг талаби билан меҳнат шартларини ўзгартиришга Меҳнат кодексининг 89 ва 90-моддаларида назарда тутилган ҳолларда йўл қўйилади.
Қуйидаги ҳолатларда ва тартибда иш берувчи ёки ходимнинг талабига кўра меҳнат шартларини ўзгартиришга йўл қўйилади.
Агар меҳнат шартларини сақлашнинг имкони бўлмаса ёки бундай ўзгаришларни технологиядаги ва меҳнатни ташкил этишдаги ходимлар сонини ёки иш тарзини ўзгартиришга олиб келган ишлар (махсулот, хизматлар) ҳажмини қисқартиришдаги ўзгаришлар белгиланган бўлса, уларни ўзгартиришга иш берувчи ҳақлидир. Меҳнат шартларини кейинги ўзгартириш тўғрисида ходим камида икки ой олдин ёзма равишда, тилхат берган ҳолда огоҳлантириши керак. Бу муддатни қисқартиришга фақат ходимнинг розилиги билан йўл қўйилади.
Бу ҳолда меҳнат шартномасини бекор қилишга қуйидаги мажбурий шартлар мажбур бўлганда йўл қўйилади:
а) агар ходим меҳнатнинг янги шарт-шароитида ишлашни давом эттиришга рози бўлмаса;
б) агар корхонада меҳнатнинг илгариги шарт-шароитини сақлаб қолиш мумкин бўлмаса.
Меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа меъёрий ҳужжатларда назарда тутилган ҳолатларда ходим иш берувчидан меҳнат шартларини ўзгартиришни талаб қилишга ҳақлидир. Иш берувчи ходимнинг талабини у берилганидан кейин уч кун ичида кўриб чиқиши шарт. Талабни қондиришдан бош тортилган ҳолда иш берувчи ходимга бош тортиш сабабини маълум қилиши керак.
Ходим иш берувчи томонидан меҳнат шартлари ўзгартирилиши, шунингдек унинг ходим талабига кўра меҳнат шартларини ўзгартиришни рад этиши хусусида судга шикоят қилишга ҳақлидир.
Иш берувчи ходимни фақат унинг розилиги билан бошқа доимий ёки вақтинчалик ишга ўтказиши мумкин.
Иш берувчи ходимнинг розилигисиз меҳнат шартларини ўзгартиришга фақат технологиядаги ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ишлар (махсулот, хизматлар) ҳажмининг қисқарганлиги, башарти бундай ўзгаришлар ходимлар сони ёки ишлар хусусиятининг ўзгаришига олиб келиши олдиндан аниқ билган ҳолатларда ҳақлидир.
Иш берувчи меҳнат шартларидаги бўлажак ўзгаришлар ҳақида ходимни камида икки ой олдин ёзма равишда огоҳлантириб, тилхат олиши шарт. Кўрсатилган муддатни қисқартиришга фақат ходимнинг розилиги билан йўл қўйилади.