|
Foydalanilgan adabiyotlar
1.
Dostoyevskiy F. M. Aka-uka Karamazovlar // T.:“Yangi asr avlodi” nashriyoti
– Toshkent, 2021 – yil, 423 – bet.
2.
Dostoyevskiy F. M. Iblislar // T.: “O’qituvchi”, 2020
88
Dostoyevskiy F. M. Iblislar // T.: “O’qituvchi”, 2020
786
ФИО автора:
Abduraimova Komila
Sharof Rashidov tuman 1-sonli
Kasb-xunar maktabining ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi.
Xalq ta’limi a’lochisi
Название публикации:
«TARIXI IBRAT O’QUV MASKANI»
Davlat arbobi,adib Sharof Rashidovning 104 yiligiga bag’ishlanadi.
Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q
.
ANNOTATSIYA:
Ushbu maqolada yurtimizning asl farzandi,davlat arbobi va
adib Sharof Rashidov shaxsiyati va adib o’qigan maktab tarixi haqida fikr yuritilgan
KALIT SO’ZLAR
: Tarix,ilm maskani,adib,maktab,arbob,xotira,ta’lim tarbiya.
Tarixga nazar tashlab ish ko’rmoq har birimizning muqaddas burchimizdir.
Zero, bugun biz kimligimizni,kimlarning avlodi-yu kimlarning davomchilari
ekanligimizni yaxshi anglamog’imiz uchun, albatta, yashab turgan Vatanimiz tarixini
o’rganish bilan bir qatorda,ilm dargohlarimizning tarixini ham bilib qo’ysak zarar
qilmaydi.
Yurtimizda ilm dargohlari juda ko’p.Lekin ular orasida juda katta tarixga ega va o’z
bag’rida buyuk davlat,ma’daniyat, fa’n arboblarini yetishtirib bergan ilm dargohlari
sanoqlidir. Ana shunday ilm maskanlaridan biri Jizzax vohamizdagi “Jizzaxning
to’ng’ich maktabi”,”Jizzaxning kichik dorilfununi” deb xalq e’tirof etgan sobiq
Narimonov nomli umumiy o’rta ta’lim maktabi bo’lib, bu ta’lim maskanining tarixini
bilishlik barchamiz uchun ham qarz,ham farzdir.
Biz bilamizki,Jizzax vohasi ham qadimiy maskanlar sirasiga kiradi.”Buyuk ipak
yo’li”da joylashgani bois bu yerda ham savdo-sotiq,ma’daniyat yaxshi rivojlangan
edi.
Tarixdan ma’lumki,O’rta Osiyo rus imperiyasi tomonidan bosib olingach o’lkada
“Rus tuzem”maktablari ochila boshlandi.1876-yilga kelib,O’rta Osiyoda 6ta “Rus
tuzem”maktabi bor edi.Ulardan 3tasi Toshkentda, 2tasi Samarqandda, 1tasi Katta
Qo’rg’onda edi.1883-yilda Jizzaxning eski shahar qismida yana bir maktab
ochiladi.Asta-sekin o’quvchilar soni ko’paya boshladi
787
1889-yilda maktab uchun 4 xonali bino quriladi.Bu bino shahardagi yagona
oqlangan bino bo’lgani uchun xalq uni “Oq uy” deb atagan.Ushbu “Rus
tuzem”maktabi Jizzaxda yagona bo’lib,mashg’ulotlar o’zbek va rus tilarida olib
borilgan.”Oq uyda”joylashgan maktabda o’quvchilar soni yildan-yilga ko’payib
boravergan. Atrofdagi mahalla va tumanlardan yoshlar kelib savod chiqarganlar.
1930-yillarda maktabni tomomlagan o’quvchilar orasidan bir qator ko’zga
ko’ringan el farzandlari yetishib chiqdi. Ular orasida xalqimizning sevimli shoirlari
Hamid Olimjon, Qodirjon Imomov,Shukur Sa’dulla,Nazir Safarov, Sarvar
Azimov,Orifjon Ikromov,fan arboblari O’ktam Oripov,Asil Rashidov,shuningdek
xalqimizning sevimli farzandi jahonga mashhur davlat arbobi,taniqli adib Sharof
Rashidovdek yorqin siymolar bor edi.
Keyingi yillarda ham bu maktabni tamomlagan o’quvchilar orasida xalqimiz
taraqqiyoti va ravnaqiga katta xissa qo’shgan bir qator
olimlar,chorvadorlar,paxtakorlar,ziyolilar yetishib chiqdilar.
1955-1956-o’quv yillariga kelib maktab uchun 2qavatli, 140 o’ringa mo’ljallangan
o’quv binosi qurildi.
1965-66-o’quv yillariga kelib maktabda o’quvchilar soni keskin oshib ketadi va 960
o’rinli zamon talablariga to’la javob beradigan 4 qavatli bino qurulib,foydalanishga
topshiriladi.
Jizzax shahrining eski shahar qismida barpo etilgan bu bino Sharof Rashdidov
xiyobonining shimol tomonida joylashgan bo’lib,bu binonining ishga tushganiga bu
yil roppa-rosa 56 yil bo’ldi.O’tgan yaqin asr davrida bu ziyo maskani ildizida bir
nechta maktablar tarmog’i yuzaga keldi.O’tmish tarixi esa bir asrdan ziyodroq davrni
o’z ichiga oladi.
Maktab tarixiga bejizga batafsil to’xtalmadik.Chunki maktab tarixiga nazar tashlar
ekanmiz,uning keng,issiq bag’rida biz faxrlanib,g’ururlanib,yodga olayotganimiz
maktabimizning sobiq o’quvchisi, xalqning sevimi farzandi,sevimli adibi,davlat arbobi
Sharof Rashidov kamol topdi,ustozlardan ilk ta’lim – tarbiyani shu maskanda
oldi.Beg’ubor bolalik davri,o’quchilik davrlari o’tdi.
Ilk orzu-maqsadlari shu tabarruk maskanda qanot yozdi.Shuning uchun ham u o’zi
o’qigan maktabni sevardi,ardoqlardi,e’zozlar edi.
788
Sh.Rashidov tabiatdan juda kamtarin inson bo’lgan.U odamlarni,mehnatni, ijod
ahlini ayniqsa,o’qituvchilarni juda hurmat qilar edi.
Sh.Rasgidov uzoq yillar o’zi o’qigan maktabdan ko’ngil uzolmadi.O’zining sevimli
ustozlari,sinfdosh o’rtoqlari,mehnatkash Jizzax xalqi oldida qandaydir uzolmagan
qarzi borligini xis qilib yurdi.Shuning uchun ham umrlarining so’nggi yillarida
maktabning eski binosi yonidan yangi 4 qavatli zamonaviy,qariyb ming o’rinli maktab
binosi qurishni taklif etadi va bu bino tez kunda qad rostlashida u kishining o’zlari
bosh-qosh bo’ladi.
1120 o’rinli maktab binosi 1983-84 o’quv yilida o’z faoliyatini boshladi.Maktab
binosi ochilishida ishtirok etgan Sh.Rashidov jizzaxlik o’quvchilarga ushbu ilm
maskani kichik sovg’a ekanligini,ular kelajakda mehnatkash o’zbek xalqi istiqboli
uchun tolmas kurashchilar bo’lib yetishishlarini niyat qiladi.
Shu tariqa kichik bir eski binoda ish boshlagan “Rus tuzemi”maktabi katta bir ilm
dargohiga aylanib, butun Respublikamiz miqiyosida e’tiborli
rahbarlarni,olimlarni,shoir va yozuvchilarni,mashhur paxtakorlarni yetishtirib
kamolotga yetkazib berdi.
Darhaqiqat, Respublikamiz mustaqillikka erishgandan so’ng milliy qadriyatlarimiz
tiklandi.O’zbekiston birgina siyosiy-ijtimoiy jihatdan tub burilishlar davriga qadam
qo’yib qolmay,ta’lim va tarbiya,ma’naviyat milliy qadryatlar borasida ham jiddiy
o’zgarishlar yuzaga keldi.Ayni kezlarda o’tmish madaniyatimiz,ta’lim-tarbiyaviy
merosimiz,milliy o’zlegimiz qadrlanib,poklanib bormoqda. Milliy maktablarimizni
yaratish donishmand sharq pedagogikasini yuzaga keltirish ishlarining boshlab
yuborilganligi har bir kishining qalbini sevinch,dillarini iftixor tuyg’ulari bilan
to’ldiradi.
Mustaqilligimizning 30 yillik to’yi arafasida Sharof.Rshidovning 104 yilligi
Respublika miqiyosida munosib nishonlashlanadi. Bugungi kunda Jizzax shahri
markazidagi Sh.Rashidov xiyobonida olib borilayotgan bunyodkorlik ishlarini ko’rib
yosh-u qari jizzaxliklarning qalbida, ayniqsa xiyobon ro’parasida joylashgan
maktabimiz o’quvchilarining qalbida faxt va g’urur tuyg’ulari jo’sh urmoqda.
Bugungi kunda ham jamiyatimiz kerakli kadrlar,yetuk malakali,ziyoli,ma’nan
barkamol avlod yetishtirib berishda va xalq ta’limi sohasida qo’lga kiritilgan ko’plab
pedagogik yutuqlar zamirida Jizzaxdagi ushbu maktabning beqiyos o’rni borligini har
bir ziyoli qalbidan his qilib turadi.
789
Mamlakatimizning birinchi prezidenti I.A.Karimov “Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q”
deb bejizga ta’kidlab o’tmagan edi. Zero, biz o’z ilm dargohimizni tarixini qanchalik
yaxshi bilsak,unga munosib bo’lishga shunchalik intilamiz.Bu dargohning tarixini
o’rganar ekanmiz, uning har bir qarichi naqadar aziz ekanligini, unda aziz
ustozlarimizning tabarruk izlari qolganligini his qilamiz.
Foydalanilgan adabiyotlar;
1.”Jizzaxning kichik dorulfunini” B.Sharipov, A.Pardayev
2.”Ma’rifatga baxshida umr” A.Axmad
790
Do'stlaringiz bilan baham: |
